Beschermd wonen (BW) en maatschappelijke opvang (MO) is een centrumgemeentetaak. Twenterand valt onder subregio Almelo. Door centrumgemeente Almelo wordt deze taak uitgevoerd.  

Per 1 januari 2021 stonden drie belangrijke beleidswijzigingen rond de centrumgemeentetaken ingevoerd door het rijk op de planning:

  • De bestuurlijke afspraak met het rijk om BW en MO op het niveau van de centrumgemeente te bekostigen en te organiseren vervalt.
  • De Wet langdurige zorg (Wlz) wordt opengesteld voor cliënten met psychische klachten.
  • Er komt een nieuw financieel verdeelmodel voor de rijksmiddelen bestemd voor BW, MO en begeleiding Wmo.

De effecten van deze beleidswijziging van het rijk zijn op dit moment nog niet te overzien. Sterker nog, gezien de complexiteit en impact staat de invoeringsdatum onder druk. In 2019 is bekend geworden dat de gemeenten en het Rijk meer tijd nemen voor de verdere decentralisatie van opvang en beschermd wonen van de 43 centrumgemeenten naar alle 355 gemeenten. Er is gekozen voor een stapsgewijze decentralisatie: voor de overgangsperiode is 10 jaar beschikbaar vanaf 2022. Regionale samenwerking wordt verplicht. De (maatschappelijke) opvang van dakloze mensen blijft de eerste vier jaar nog bij de centrumgemeenten, vanwege de noodzakelijke schaalgrootte om voorzieningen beschikbaar te hebben. Na een evaluatie (over 4 jaar) valt hierover een besluit.

Tot nu toe is de Wet langdurige zorg (Wlz) niet toegankelijk voor mensen met psychische problematiek. Dat gaat per 1 januari 2021 veranderen. Dan wordt de Wlz opengesteld voor mensen met psychische problemen die nu vaak hun zorg ontvangen vanuit beschermd wonen. Deze opstelling van de Wlz gaat ingrijpende gevolgen hebben waarvan het effect momenteel nog niet geheel in te schatten is.  Eén van die effecten voor gemeenten is dat de doelgroep van beschermd wonen kleiner gaat worden en tegelijkertijd ook het budget en mogelijk ook een kleiner aanbod van beschermd wonen-plekken. Hoe groot de uitname uit het BW-budget voor de Wlz gaat zijn is nog onbekend. Dit levert voor meerdere jaren inhoudelijke en financiële onzekerheid voor gemeenten op.  

De financiële middelen komen straks bij ons als individuele gemeente terecht en niet meer bij de centrumgemeente. Dat betekent dat gemeenten in de genoemde periode van 10 jaar geleidelijk overstappen van de huidige historische verdeling over centrumgemeenten naar een volledig objectieve verdeling over alle gemeenten. Vanaf 2022 wordt een deel van de middelen voor het eerst objectief verdeeld. De centrumgemeenten blijven verantwoordelijk voor bestaande cliënten. De nieuwe cliënten vallen vanaf dat moment onder de verantwoordelijkheid van alle gemeenten. 

De verschuiving van BW-cliënten naar de Wlz én het nieuwe financiële verdeelmodel maken het inschatten van de effecten zeer onzeker. Zodra dit meer duidelijk is kan de impact beter worden overzien en wordt er op terug gekomen.