Algemeen
Niveau kapitaallasten:
Naar aanleiding van de aanbevelingen vanuit de Big Tire, zijn de vervangingsinvesteringen voor de komende 10 jaar in beeld gebracht. Hieruit blijkt dat het noodzakelijk is om de kapitaallasten jaarlijks € 80.000 hoger te ramen (cumulatief) om de vervangingen te kunnen doen. Na 4 jaar volgt er een evaluatie.
Ruimte voor ontwikkeling:
Er is een bedrag opgenomen van € 250.000 in 2023 oplopend naar € 1.000.000 in 2026 voor nieuwe ontwikkelingen (bv. naar aanleiding van het coalitieakkoord).
Versterken weerstandsvermogen:
Er is een bedrag opgenomen voor versterking van het weerstandsvermogen van € 750.000 in 2023 aflopend naar € 250.000 in 2025.
Inflatie:
Als uitgangspunt voor de inflatie zijn de inflatiecijfers genomen van de algemene uitkering (conform CEP). In de jaren 2023 en verder zit een verrekening van de inflatie van 2022, daar die te laag in de begroting 2022 is opgenomen. Dit werkt door naar de volgende jaren. Als uitgangspunt zijn de volgende percentages genomen voor 2023 (na verrekening wat al verwerkt was):
Lonen en sociale lasten 3,4% (2022 + 2023 was 7,9%, reeds verwerkt 4,5%)
Kosten derden 3,6% (2022 + 2023 was 7,6%, reeds verwerkt 4,0%)
Sociaal domein 2,0% (2022 + 2023 was 8,0%, reeds verwerkt 6,0%)
Subsidies 1,0% (2022 + 2023 was 7,8%, reeds verwerkt 6,8%)
Voor de meerjarenbegroting zijn ook de inflatiecijfers als uitgangspunt genomen van de algemene uitkering (conform CEP).
Autonome ontwikkelingen
De huidige uitgaven voor verzekeringen, energie en abonnementen zijn hoger dan geraamd.
De verzekeringspremies zijn gestegen maar dit is per abuis niet verwerkt in de begroting. Dit nadeel wordt onder andere veroorzaakt door de cyberverzekering en de premie die wij betalen voor leegstaande panden. Deze panden worden om niet verhuurd aan instanties, de gemeente betaalt de premie en berekent dit niet door aan deze instanties.
De laatste 3 jaren is er eigenlijk altijd een overschrijding op de post energie geweest, terwijl de begroting daar niet structureel op aangepast is.
Deze overschrijding is o.a. te verklaren door:
- Stijgende energieprijzen, energiebelastingen, opslag duurzame energie en netwerkkosten
- Toename van leegstaande gebouwen (met name schoolgebouwen)
- Geen btw terugvordering meer op producten sport.
In de kadernota 2022 is het budget Abonnementen verlaagd met € 26.000 naar € 30.700. Er zouden een aantal abonnementen worden opgezegd, bv. Kluwer Legal Intelligence en I-navigator. Deze bezuiniging kan niet gehaald worden omdat hiermee de kwaliteit van de ambtelijke organisatie te veel onder druk komt te staan.
September, december- en meicirculaire (incl. herverdeling en taakmutaties/decentrale uitkering):
Op 31 mei 2022 is de ‘meicirculaire gemeentefonds 2022’ verschenen. In deze circulaire informeert het Rijk de gemeenten over de ontwikkeling van het gemeentefonds. De meicirculaire 2022 heeft als effect voor Twenterand dat in de jaren 2023 t/m 2025 fors meer (incidentele) middelen beschikbaar komen. Dat geldt overigens ook voor de overige Nederlandse gemeenten. Dit wordt veroorzaakt door een forse stijging van de rijksuitgaven (als gevolg van de grote maatschappelijke opgaven) en de (gedeeltelijke) compensatie voor gestegen lonen en prijzen. Ten opzichte van de meerjarenraming 2022 is het effect voor 2023 € 6,9 miljoen, 2024 € 9,4 miljoen en 2025 € 11,2 miljoen.
Ravijnjaar 2026
Ondanks het positieve beeld voor de jaren 2023 t/m 2025 zijn de vooruitzichten voor 2026 minder positief. Per saldo ontvangt Twenterand in 2026 € 4,3 miljoen minder aan algemene uitkering ten opzichte van 2025. Dit beeld is ook bij andere gemeenten hetzelfde, terwijl gemeenten juist te maken hebben met grote opgaven de komende jaren. Opgaven die vragen om structurele investeringen terwijl deze circulaire juist geen structureel perspectief biedt. Zo ontbreekt in de meicirculaire de toevoeging van de extra middelen jeugdzorg voor 2024 en verder. Daarnaast lijkt het jaar 2026 een ‘ravijnjaar’ te worden als gevolg van een, eenzijdige, aanpassing van de financieringssystematiek van het gemeentefonds. De groei van gemeenten wordt niet langer vergoed en ook de trap-op-trap-af systematiek wordt buiten werking gesteld. Dit maakt begroten voor gemeenten erg lastig.
Storting behoedzaamheidsreserve
Hoewel het beeld van de algemene uitkering voor Twenterand voor de eerste 3 jaar erg positief is, is voorzichtigheid geboden. Het algemene beeld is namelijk dat het maar zeer de vraag is in hoeverre het Rijk de beoogde uitgaven gaat realiseren. Hier bestaat grote onzekerheid over, ook in omliggende gemeenten. Als gevolg van de trap-op-trap-af systematiek kan het accres, als gevolg van verminderde rijksuitgaven, (aanzienlijk) lager uitvallen. Daar komt bij dat het beeld van de rijksuitgaven tussen mei en september/december vaak fluctueert.
In verband met bovenstaande onzekerheid is het college voornemens om een zogenoemde behoedzaamheidsreserve in te stellen. De reserve wordt gebruikt om de financiële nadelen van accresbijstellingen in de circulaires van het gemeentefonds (deels) te dekken. In de jaren 2023 tot en met 2025 wordt jaarlijks € 2,5 miljoen als storting in deze reserve geraamd.
Bezuinigingen
Vanuit het overzicht TDFG is door de coalitie een inschatting gemaakt van het te bezuinigen bedrag voor de jaren 2023 en verder. De voorstellen zullen na toetsing verder uitgewerkt worden in de komende begroting.
Risico's
Stijging bouwkosten:
Gelet op de ontwikkelingen in de bouwmarkt en de markt voor bouwmaterialen is het mogelijk dat er sprake zal zijn van financiële overschrijdingen op projecten. Als voorbeeld kan genoemd worden het nieuwe zwembad en de verbouwing van het gemeentehuis. Mocht dit aan de orde zijn, dan zal de raad worden geïnformeerd en zal een voorstel tot extra middelen worden voorgelegd.
Leveringscontract Gazprom Energy:
Op grond van Europese regelgeving is er de verplichting om het leveringscontract met Gazprom Energy te beëindigen. Wij volgen dit dossier nauwgezet. In dit dossier volgen ontwikkelingen elkaar snel op, en dit is de situatie op het moment van schrijven. We kiezen voor een rationele insteek en vragen ontheffing aan voor 2023. Als we geen ontheffing krijgen bestaat de kans dat we te maken krijgen met fors hogere kosten voor energie in de komende jaren, in een omvang die nu nog niet goed is aan te geven.