Programma Economie en vrije tijdsbesteding

Inleiding Programma Economie en vrije tijdsbesteding

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

Een economisch sterk Twenterand met een sociaal kloppend hart, dat is de gemeente die wij willen zijn. Dat betekent dat we, ook in 2023, voortdurend de economische én maatschappelijke belangen van Twenterand hebben afgewogen. Het programma Economie en vrijetijdsbesteding omvat een breed palet aan beleidsterreinen, die tot uitdrukking komen in de doelenbomen Cultuur en Recreatie & toerisme, Economie en werkgelegenheid en Sport. In 2023 zijn er tal van activiteiten gerealiseerd met mooie resultaten. Toch deden zich in de loop van het jaar ook omstandigheden voor waardoor ambities moesten worden bijgesteld. Zoals reeds gemeld in de Bestuursrapportage 2023 had ook de gemeentelijke overheid te maken met een krappe arbeidsmarkt in 2023. Ook het programma Economie en vrijetijdsbesteding werd geconfronteerd met beperkte ambtelijke capaciteit en personele wisselingen. In december 2023 waren gelukkig alle vacatures binnen het programma ingevuld.

Daarnaast was 2023 een verkiezingsjaar. Weliswaar waren er geen Gemeenteraadsverkiezingen, maar de Provinciale Statenverkiezingen (15 maart 2023) en de val van het kabinet Rutte IV die leidde tot de Tweede Kamerverkiezing (22 november 2023) waren van invloed op de nationale en provinciale kaders waarbinnen gemeentes kunnen opereren. Gezien deze omstandigheden zijn we nóg trotser op alles wat in 2023 is gerealiseerd. Onder de afzonderlijke doelenbomen wordt in detail verslag gedaan van wat er in 2023 is bereikt. Deze inleiding op het programma beperkt zich tot de belangrijkste ontwikkelingen.

Doelenboom Cultuur en Recreatie & toerisme

Vanuit cultuur is het grootste deel van het jaar gewerkt aan de werkzaamheden rondom het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Op 3 februari 2023 is dit akkoord ondertekend waarbij is afgesproken hoe preventief gezondheidsbeleid kan worden versterkt en duurzaam kan worden geborgd. Voor de uitvoering van GALA is voor gemeenten een specifieke uitkering voor de periode 2023 tot en met 2026 beschikbaar. Wij hebben deze uitkering aangevraagd en ook ontvangen. Voor de besteding van deze uitkering is een integraal plan van aanpak voor de periode 2023-2026 opgesteld dat is goedgekeurd door de VNG.

Samen met de Stichting Openbare Bibliotheek Twenterand is in 2023 de Toekomstvisie Bibliotheek Twenterand 2023-2024 opgesteld.  In de visie zijn strategische ambities opgenomen op het gebied van aanbod en programmering en over de rollen van de bibliotheek als gedeelde huiskamer en als verbinder, wegwijzer en doorverwijzer.

Op het gebied van Recreatie & toerisme is onder meer ingezet op de doorontwikkeling van Gastvrij Twenterand. Het unieke natuurgebied Engbertsdijksvenen moet de komende jaren beter in de schijnwerpers komen te staan. In 2023 is daarom gewerkt aan de meekoppelkansen en regionale samenwerking met Nationaal Park Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal.

Onder deze doelenboom is ook gewerkt aan nieuw subsidiebeleid. Subsidies zijn een belangrijk instrument om deze beleidsdoelen te realiseren en hebben een sterke verbinding met wat er gebeurt in de samenleving. Op 26 september 2023 is de Nota uitgangspunten subsidiebeleid gemeente Twenterand vastgesteld door de raad. In de nota zijn uitgangspunten opgenomen die de basis vormen voor het nieuwe beleid. Vervolgens is een nieuwe Algemene subsidie verordening in concept opgesteld en vastgesteld door het college op 12 december 2023. 

Doelenboom Economie en werkgelegenheid

Op economisch gebied heeft de gemeente Twenterand in 2023 geïnvesteerd in samenwerking. Uiteraard gaat het dan om samenwerking met ondernemers, zowel in reguliere overleggen als naar aanleiding van bijzondere onderwerpen. Zo is er veel contact geweest met ondernemers over het Ondernemersfonds, dat is bedoeld om de hele Twenterandse economie te versterken en verbindingen tussen ondernemers te versterken. Daarnaast zijn ondernemers nauw betrokken bij een behoefteonderzoek naar de koopzondag, dat in 2023 is voorbereid. Samenwerking vond ook op andere facetten plaats. Zo werkte de gemeente Twenterand samen met de andere Twentse gemeenten aan de uitvoering van de Agenda voor Twente en de Regio Deal.

Voor het landelijk gebied is verduurzaming en terugdringen van de stikstofuitstoot een belangrijke opgave. Daarvoor is gemeente Twenterand afhankelijk van beleid op Europees, nationaal en provinciaal niveau. Helaas bleef er in 2023 veel onduidelijkheid bestaan over het ambitieniveau en hoe dit moet worden bereikt. Het Rijk heeft wel geld vrijgemaakt om een deel van de stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden terug te dringen door vrijwillige beëindiging van veehouderijen. Vanaf 3 juli 2023 zijn de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv) en Landelijke bedrijfsbeëindigingsregeling veehouderijlocaties met piekbelasting (Lbv-plus) opengesteld. Een belangrijke partner van de gemeente en de boeren om genoemde opgaven het hoofd te bieden zijn de erfcoaches. Zij weten als geen ander wat er speelt op het platteland en kunnen ondersteunen en adviseren bij het zoeken naar (ruimtelijke) oplossingen. Het subsidieprogramma LEADER speelt een belangrijke rol bij het stimuleren van de leefbaarheid van het landelijk gebied. In 2023 is gewerkt aan een programma voor de nieuwe LEADER-periode 2023-2027.

Doelenboom sport

Binnen de doelenboom sport draagt de regietaak van de gemeente meer bij aan het maatschappelijk effect: inwoners worden lichamelijk, geestelijk en sociaal gezonder. Hierdoor is de focus meer verschoven naar het realiseren van doelen en activiteiten in plaats van specifiek op sport- en beweegorganisaties. De doelstelling om 75% van de inwoners te laten voldoen aan de beweegrichtlijnen staat nog steeds overeind. Daarvoor hebben we in 2023 een aantal zaken opgepakt. Zoals de vaststelling en het in uitvoering nemen van de Sport- en Beweegvisie Twenterand 2023 - 2026 / Sportakkoord II, die samen met verschillende partners is geschreven. Hiermee kunnen we gerichter inzetten op monitoring met behulp van tussentijdse metingen.

De nota sportaccommodatiebeleid 2024-2032 is in nauwe samenwerking met de sportinfrastructuur en aanpalende domeinen vormgegeven. Vanwege de gedegen en intensieve aanpak, met uitgebreide input van betrokkenen, volgt besluitvorming niet conform planning in 2023 maar in de eerste helft van 2024.

Noemenswaardig is verder zeker de oplevering en ingebruikname van het nieuwe zwembad De Stamper in Vriezenveen. Daarnaast is de legacy vanuit de Special Olympics zichtbaar geworden. Onder meer in de samenwerking met Uniek Sporten waarmee het aanbod aangepast sporten in Twenterand en omgeving in beeld is gebracht en wordt gestimuleerd. En ook de organisatie van de special friends sportdag welke in samenwerking met de 14 Twentse gemeenten in Hengelo plaatsvond. Tot slot noemen we de implementatie van de Subsidieregeling “Waarderingssubsidie sport en/of gezonde leefstijlinterventies 2024”. Deze regeling heeft sport- en beweegorganisaties in staat gesteld nieuw sport- en beweegaanbod en aanbod voor nieuwe doelgroepen te ontwikkelen. Maar ook de kwaliteit van het kader naar een hoger plan te tillen middels scholingsactiviteiten. 

Doelenboom Cultuur en Recreatie & Toerisme

Doel: Inwoners hebben toegang tot cultuur, kennis en informatie

Terug naar navigatie - Doel: Inwoners hebben toegang tot cultuur, kennis en informatie

 In de snel veranderende samenleving, waarin de overheid inzet op zelfredzaamheid van de burger, is het noodzakelijk dat iedere inwoner over voldoende vaardigheden beschikt om volwaardig te blijven  participeren.   De gemeente Twenterand staat voor een samenleving waarin iedereen mee kan doen: praktisch en theoretisch geschoold, jong en oud, ongeacht de achtergrond van de inwoner. Taal, rekenen,  digitale en creatieve vaardigheden zijn hiervoor onmisbaar. Een tekort aan deze vaardigheden vormt  een barrière om zelfstandig mee te doen in onze maatschappij, online èn offline.

De openbare  bibliotheek biedt toegang tot cultuur, kennis en informatie.  Zij  ondersteunt inwoners  bij het ontwikkelen van  basisvaardigheden  (lezen, schrijven, spreken en digitale en creatieve vaardigheden) zodat zij beter kunnen deelnemen aan de maatschappij.

Daarnaast willen wij cultuur voor iedereen in onze gemeente aantrekkelijk en zichtbaar maken. De bibliotheek, organisaties voor amateurkunst & erfgoed en de combinatiefunctionarissen zetten daarom in  op een verdere doorontwikkeling van het culturele aanbod in onze gemeente. Op deze manier willen wij zorgen  voor verbinding, ontmoeting en educatie en zo bijdragen aan het welzijn van onze inwoners (preventief in plaats van curatief).

Doel: Inwoners en bezoekers hebben kennis van het lokaal erfgoed en de lokale geschiedenis

Terug naar navigatie - Doel: Inwoners en bezoekers hebben kennis van het lokaal erfgoed en de lokale geschiedenis

We willen het erfgoed in onze gemeente zichtbaar en beleefbaar maken. We zijn trots op ons erfgoed en willen ook graag dat  inwoners en bezoekers hiervan genieten. Wij willen er voor zorgen dat  het erfgoed en het Verhaal van Twenterand duidelijker gepresenteerd en gecommuniceerd worden. We zetten in op  erfgoededucatie voor het basisonderwijs. Daarnaast willen we de maatschappelijke functie van het erfgoed versterken. Samen met de erfgoedorganisaties willen we zoeken naar mogelijkheden voor ander, nieuw gebruik van met name het immaterieel erfgoed (bewaren, beleven en benutten).

Wat hebben we bereikt

Terug naar navigatie - Wat hebben we bereikt

Doelenboom Economie en werkgelegenheid

Wat hebben we bereikt

Terug naar navigatie - Wat hebben we bereikt

Subdoel: Er is voldoende kwantitatieve en kwalitatieve fysieke ruimte voor de huisvesting van ondernemers aanwezig

Terug naar navigatie - Subdoel: Er is voldoende kwantitatieve en kwalitatieve fysieke ruimte voor de huisvesting van ondernemers aanwezig

Wat hebben we daarvoor gedaan

Doelenboom Sport

Doel: 75% van de inwoners sport en beweegt

Terug naar navigatie - Doel: 75% van de inwoners sport en beweegt

Hoe vitaler iemand is, hoe groter de kans dat diegene kan deelnemen in de maatschappij en zelfstandig thuis kan blijven wonen. De rijksoverheid streeft in het kader van het Olympisch Plan 2028 naar een samenleving waarin minimaal 75% van de Nederlanders uit alle lagen van de bevolking regelmatig aan sport en bewegen doet. In Twenterand willen we ook toewerken naar deze ambitie maar ontbreekt het ons aan actuele, betrouwbare data over de afgelopen jaren en is een actuele nulmeting niet voor handen. In de nieuw vast te stellen sportvisie wordt specifiek aandacht besteed aan onderzoek, metingen en analyses.

Wat hebben we bereikt

Terug naar navigatie - Wat hebben we bereikt

Wat heeft het gekost

Overzicht baten en lasten Economie en vrije tijdsbesteding

Terug naar navigatie - Overzicht baten en lasten Economie en vrije tijdsbesteding
Realisatie begrotingsjaar Raming begrotingsjaar na wijziging Raming begrotingsjaar voor wijziging Incidenteel gerealiseerd in boekjaar
Doelenboom cultuur en recreatie en toerisme
Lasten 2.689.252 2.732.584 2.434.700 411.513
Baten -641.074 -600.151 -367.901 0
Saldo van baten en lasten 2.048.178 2.132.433 2.066.799 411.513
Doelenboom economie en werkgelegenheid
Lasten 858.695 1.096.013 757.513 330.726
Baten -196.882 -198.834 -198.834 0
Saldo van baten en lasten 661.813 897.179 558.679 330.726
Doelenboom sport
Lasten 3.537.401 3.567.204 2.798.723 183.166
Baten -921.418 -627.898 -599.144 0
Saldo van baten en lasten 2.615.982 2.939.306 2.199.579 183.166
Totaal programma lasten 7.085.348 7.395.801 5.990.936 925.405
Totaal programma baten -1.759.375 -1.426.883 -1.165.879 0
Totaal saldo van baten en lasten 5.325.973 5.968.918 4.825.057 925.405
Mutaties reserves db cultuur en recreatie en toerisme -258.392 -308.851 -256.851 -411.513
Mutaties reserves db economie en werkgelegenheid -338.799 -352.500 -14.000 -330.726
Mutaties reserves db sport -837.426 -1.067.161 -330.840 -183.166
Totaal mutatie reserves -1.434.617 -1.728.512 -601.691 -925.405
Geraamd resultaat 3.891.356 4.240.406 4.223.366 0
gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten -642.945

Wat heeft het gekost

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost

Het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten op het programma ‘economie en vrije tijdsbesteding’ is € 643.000 lager dan geraamd. Dit verschil wordt onder andere veroorzaakt door onderstaande gegevens.

Cultuur, recreatie en toerisme
•    Er is minder uitgegeven aan meerjarig onderhoud musea en dorpshuizen. Totaal een onderschrijding van € 107.000. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken'. De onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2024.
•    De middelen voor de creatieve broedplaats is verwerkt in de subsidieregeling cultuur 2024 voor de jaren 2023 en 2024. Het jaar 2023 moest namelijk ook nog geregeld worden (rechtmatig uitgeven). De uitgave komt in 2024, dus nu een voordeel van € 20.000 en in 2024 een nadeel.
•    Gemeente is vanaf oktober officieel eigenaar van camping de Blekkenhorst. Er is dus ‘maar’ 3 maanden huur ontvangen. Er is wel onderhoud gedaan. Derhalve in 2023 een nadeel van € 27.000.
•    Er is een overschrijding op de kosten inzake dorpshuizen. Door de gemeente is ondersteuning voor de directeur van de Klaampe geregeld. Dit heeft € 24.000 gekost wat niet geraamd was. Daarnaast waren er meerkosten bij het Punt door vernielingen van € 14.000.

Economie en werkgelegenheid
•    In 2022 is het niet uitgegeven bedrag t.b.v. het ondernemersfonds overgeheveld naar 2023, waardoor er in 2023 € 200.000 te besteden was. De uitgaven zijn echter € 98.500, dus het budget van 2023 was voldoende, eenmalige onderschrijding van € 105.000. 
•    Door ontvlechting van de organisatie van Regio Twente worden de kosten voor economie nu in rekening gebracht door het Recreatieschap Twente. Deze kosten zijn structureel lager dan geraamd (€ 90.000). Dit is reeds aangepast in de begroting 2024. Van dit bedrag wordt voorgesteld om € 80.000 te bestemmen voor eenmalige kosten die in 2024 worden gedeclareerd door Recreatieschap Twente voor de noodzakelijke investering t.b.v. de beschoeiing bij 2 recreatieparken.
•    Kapitaallasten zijn € 31.000 lager dan geraamd, omdat de revitalisering van Garstelanden en Weitzelpoort nog niet klaar is.

Sport
•    Het meerjarig onderhoud op de sportzalen en sporthallen is € 164.000 lager dan begroot. Dit betreft m.n. sporthal de Stamper, hier komen nog kosten daar deze autonoom wordt gemaakt van het zwembad èn zwembad de Zandstuve, waar het groot onderhoud aan de installaties nog moet gebeuren. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken', de onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2024.
•    Er zijn eenmalige kosten gemaakt van € 37.000 voor de afkoop van de houtkachel van Cogas.
•    Er is een nadelig resultaat op zwembad de Stamper van € 16.000 (oude en nieuwe samen). Dit heeft te maken met aanloopkosten.
•    Het product sportbeleid laat een aantal voordelen zien: De duurzaamheidssubsidies zijn onderschreden met € 8.800. Dit bedrag zal in 2024 nog uitgegeven worden als aanvulling op een reeds verstrekte subsidie. Er is dus in 2023 een onderschrijding, maar de uitgaven komen in 2024. Daarnaast zijn de kapitaallasten € 148.000 lager dan geraamd. Dat komt doordat de kunstgrasvelden nog niet gereed gemeld zijn. Inmiddels zijn deze kredieten wel afgesloten, dus dit is een eenmalig voordeel. Als 3e de tijdelijke vangnetregeling energiekosten. Hiervoor was € 150.000 beschikbaar. De uitgaven op dit moment zijn € 72.000, de aanvraagperiode loopt nog tot 1-4-2024. Er kunnen dus nog aanvragen/kosten komen van max. € 78.000 in 2024. Deze kosten worden gedekt uit de reserve coalitie akkoord. 

Onderstaande posten zijn in 2023 onderschreden, omdat de kosten in 2024 gemaakt worden. Deze posten worden hier apart benoemd, aangezien de budgetten niet overgeheveld worden naar 2024, waardoor dit tot een overschrijding zou kunnen leiden in 2024. Als verklaring kan dan worden verwezen naar dit jaarverslag.

Creatieve broedplaatsen    € 20.000
Duurzaamheidssubsidies    €   8.800