Programma Sociaal Domein

Het sociaal domein was ook in 2021 volop in beweging in de Gemeente Twenterand.  Met het sociaal domein bedoelen we de zorg en ondersteuning, werk en inkomen, (passend) onderwijs en overig preventief beleid rond jeugd en gezondheid. Deze onderwerpen vormen dit programma. Dit programma streeft er naar dat onze inwoners zo veel mogelijk zelf hun dagelijkse dingen kunnen doen en participeren én daar zelf over regie over voeren. Zowel thuis, in de buurt, bij een vereniging of organisatie of in het werk. Waar dat niet lukt worden inwoners hierbij geholpen of ondersteund. We zijn als gemeente een vangnet voor kwetsbare inwoners. De inhoudelijke visie voor dit programma staat in onze nieuwe integrale beleidsnota Sociaal Domein 2019-2023. Gelet op de mogelijke bestuurswisseling bij de komende verkiezingen is de nota met een jaar verlengd in 2021.

Onze programma-opgave wordt in hoofdlijnen omschreven als de focus op inhoudelijke vernieuwing met een andere cultuur en werkwijzen in het sociale domein. Dit heet met een ander woord ook wel de transformatie van het sociaal domein. We zijn op weg naar een duurzaam vernieuwd en betaalbaar sociaal stelsel en zorglandschap, waar onze inwoners mee kunnen blijven doen aan de samenleving. Vernieuwen en besparen gaan hand in hand. We realiseren samen met partners vrij toegankelijke voorzieningen op maat, bevorderen innovatie en ondersteunen de eigen kracht van individuen en gezinnen. Ook in 2021 is hieraan gewerkt in beleid (plan was- en strijkservice is gelanceerd) en uitvoering (door onze consulenten).  Om de begroting sluitend te krijgen is bezuinigd op het minimabeleid, het welk deels gecompenseerd werd door nieuwe afspraken met partijen, zoals Stichting Urgente Noden en Stichting Leergeld.

Transformeren blijft nodig want ondertussen is er ook een stevige financiële opgave. Er was een langdurige kabinetsformatie maar er is nog steeds geen structurele financiering vanuit het Rijk. Plannen lijken somber in het verschenen regeerakkoord eind 2021 door bijvoorbeeld onvoldoende compensatie abonnementstarief en er komt er een hervormingsagenda  jeugd aan met zelfs extra kortingen.  De  financiële uitkomsten 2021 zijn op zich positief (wel zien we vooral incidentele effecten), maar er is geen reden om op de lauweren te gaan rusten. Gezien de totale financiële situatie en met ontwikkelingen als de komende vergrijzing blijven er grote zorgen voor het meerjarenbeeld.  

Corona heeft 2021 ook de realisatie van doelen voor het sociaal domein wederom beïnvloed.  Enkele voorbeelden in deze inleiding. De GGD Twente werd wederom gemaand tot maximale prestaties in combinatie met veel lokale inzet . We zijn alert geweest met de aanpak rond eenzaamheid, minimabeleid/ schuldenaanpak, de regelingen zoals de TONK en ToZo,  aanpak voor jongeren en continuïteit in zorg en ondersteuning.  Niet alles werd in 2021 optimaal uitgevoerd. Inclusief beleid werd stilgelegd en helaas moest worden geconcludeerd dat herpositionering jongerenwerk niet het beoogde resultaat zal opleveren. Er is veel bereikt. Er zijn belangrijke vorderingen gemaakt in het WSW-dossier (Soweco/Ontplooj) en regionaal is de Regiovisie jeugdhulp opgeleverd, die in 2022 in besluitvorming zal komen. 

Binnen de doelenboom Sociale Zaken staan Werk en Inkomen centraal. We streven naar zelfredzame inwoners (zowel financieel als sociaal) die naar hun vermogen participeren. Dat betekent betaald werk voor wie dit mogelijk is en andere vormen van participatie (vrijwilligerswerk, mantelzorg) voor wie betaald werk (nog) niet tot de mogelijkheden behoort. 

De gemeente Twenterand wil een inclusieve arbeidsmarkt realiseren. Hierin wordt iedereen met arbeidsvermogen in staat gesteld om mee te doen op de arbeidsmarkt. Om dit te realiseren moeten organisaties en ondernemers inclusief gaan denken en inwoners zoveel mogelijk in staat stellen om een bijdrage te leveren. Dit ook als het gaat om duurzame plekken voor mensen met een arbeidsbeperking of (grote) afstand tot de arbeidsmarkt. Hiervoor is draagvlak en creativiteit nodig.

Het lokale minimabeleid helpt de inwoners met minder budget om toch te kunnen meedoen aan de samenleving, ook waneer er te weinig geld en/of schulden zijn. Een gedeelte van minimabeleid bestaat uit verstrekkingen in natura en wordt uitgevoerd door het voorliggend veld. 

Met schuldhulpverlening voorkomen we dat mensen problematische schulden krijgen (preventief) en lossen we bestaande problematische schuldsituaties op (curatief). 

Participerende en financieel zelfredzame inwoners

 

Het doel van de Participatiewet is om mensen zoveel mogelijk te laten participeren op de reguliere arbeidsmarkt. De gemeente kan voor iedereen dezelfde instrumenten en voorzieningen inzetten. Hierbij wordt zoveel mogelijk uit gegaan van de eigen kracht van de inwoner.

Het hebben van werk of een zinvolle dagbesteding is een van de dingen die meedoen in de samenleving mogelijk kan maken. Het zorgt voor ritme en structuur en het geeft eigenwaarde. We willen dat elke inwoner van de gemeente Twenterand de mogelijkheid krijgt om naar vermogen mee te doen aan de samenleving. We ondersteunen inwoners die niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien met een uitkering. Voor de meest kwetsbaren uit onze samenleving ligt er een opgave wat betreft het vinden van passend werk.
Kinderen moeten zich kunnen ontplooien, hun eigen mogelijkheden ontdekken en ontwikkelen en volop mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijk is dat zij perspectief houden op een gelukkig leven. Elk kind moet niet alleen kunnen beschikken over voedsel, kleding en andere basisbehoeften, maar moet ook mee kunnen op schoolreis, lid van de bibliotheek kunnen worden en bijvoorbeeld wekelijks kunnen sporten of muziek maken.

Beleidsdoelen	2021	2020	2019	2018	2017	2016	Bron
Naar vermogen participerende (niet) uitkeringsgerechtigden
Aantal uitkeringsgerechtigden* (participatiewet)	403	432	442	462	511(01-7)	489 (31/5)	CIV
Aantal personen met een loonkostensubsidie uit de BUIG (nieuwe indicator)***	115	97	-	-	-	-	CIV
Aantal uitkeringsgerechtigden (IOAW/IOAZ)	22	22	24	25	36(01/07)	38 (31/5)	CIV
Aantal activeringstrajecten	235	330	334	366	490	434 (31/5)	CIV
Aantal Wsw 'zittend bestand' in arbeidsjaren	221	255	267	267	285 (01-07)	295	meicirculaire
Aantal taakstelling vergunninghouders	29	38	28	50	65 (31-12)	40 (31/5)	-
Financieel zelfredzame inwoners
Aantal aanvragen bijzondere bijstand**	553	532	562	471	275(01-07)	169 (31/5)	CIV
Aantal personen die uitgestroomd zijn naar werk	59	44	70	76	62	26 (31/5)	CIV
Aantal aanvragen inkomenstoeslag**	338	404	327	307	257	128 (31/5)	CIV
Aantal personen die beroep doen op de studietoeslag**	17	11	8	11	2 (01-07)	2 (31/5)	CIV
Sociaal zelfredzame inwoners
Aantal personen die beroep doen op de Meedoenregeling**	309	218	423	400	400	147 (31/5)	CIV
Aantal personen die beroep doen op de jeugd sport en cultuurfonds	165	124	163	105	105	56	extern
Beschut werk	17	11	11	5	5	-	-
Aantal kinderen schoolpakket	70	95	79	60	60	-	CIV
* betreft het aantal uitkeringspartijen
** betreft per 2021 het aantal toegekende aanvragen
*** dit aantal is exclusief beschut werk

Uitdagingen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning zijn de vergrijzing, het langer zelfstandig wonen en de doordecentralisatie van Wmo taken als beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Hierdoor zijn de financiële opgaven fors en zijn er grote risico's. Daarom zijn we al geruime tijd bezig met vernieuwing en verandering (transformatie). Zo hebben we in 2021 de voorbereidingen getroffen voor een was- en strijkservice als algemene voorziening. Deze zal medio 2022 operationeel zijn.

Inwoners worden gestimuleerd en ondersteund om nog meer op eigen kracht en samen met het eigen netwerk te komen tot oplossingen. De inwoner en zijn omgeving staan daarbij centraal. We stimuleren inwoners om hun eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden in te zetten. Door een toename van de eigen kracht en samen kracht, wordt in de toekomst minder aanspraak gemaakt op maatwerkvoorzieningen en wordt meer beroep gedaan op vrij toegankelijke voorzieningen in het ‘voorveld’. Het inzetten van preventie en het versterken van het voorveld blijft een belangrijke opdracht voor de komende jaren. Het is belangrijk dat inwoners de weg naar vrij toegankelijke voorzieningen weten te vinden. De rol van de gemeente is om ondersteuning te blijven bieden daar waar het echt nodig is. De transformatie betreft niet alleen de inwoners, maar ook instellingen en onze eigen organisatie. De organisatieontwikkeling is mede ingegeven door de beweging in het sociaal domein. Regie én samenwerking lokaal en regionaal zijn nodig om deze opgave het hoofd te bieden. Een integrale aanpak met jeugd en welzijn, maar ook met participatie is nodig om te zorgen dat kennis en ervaring uit deze domeinen optimaal worden benut om maatschappelijk winst te bereiken. Met de komst van het Twents model in 2019 werken we meer resultaatgericht en kunnen we meer maatwerk bieden voor de inwoner. Door afnemende rijksmiddelen en toenemende kosten is het financiële meerjarenperspectief voor het sociaal domein somber. Het geeft noodzaak tot een bijsturing in het sociaal domein. In 2018 is de integrale beleidsnota sociaal domein vastgesteld, met daarin de volgende thema’s: omkijken naar elkaar, economisch vitale inwoners, iedereen doet mee en thuis is het fijn en veilig. Deze thema’s dragen bij aan verdere transformatie van het sociaal domein en om de grote financiële tekorten te beperken.

Wij streven als Twenterand na dat inwoners zo lang mogelijk zelfredzaam blijven, het liefst in de eigen woning. We voorzien zo goed mogelijk, direct of indirect, in de diverse ondersteuningsbehoeften van inwoners. We ondersteunen mantelzorgers en vrijwilligers om in dit doel te voorzien.

Het doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is dat inwoners worden voorzien in hun ondersteuningsbehoefte. De kanteling is onze nieuwe werkwijze binnen de Wmo. Er wordt niet meer zoals voorheen gedacht in voorzieningen als oplossing, maar de aandacht is veel meer gericht op de inwoner (en zijn of haar behoefte en hier op gebaseerd het beoogde resultaat). Hierdoor kan meer maatwerk worden geboden.

We bevorderen het bewustzijn onder de inwoners van hun eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De principes van de kanteling staan hierbij centraal: mensen worden gestimuleerd en ondersteund om in eerste instantie op eigen kracht en gezamenlijk met de mensen uit hun omgeving tot oplossingen voor problemen te komen.

Beleidsdoelen	2021	2020	2019	2018	2017	2016	Bron
Maatwerkvoorzieningen zijn toereikend
Toegekende maatwerkvoorzieningen totaal	3554	3434	3325	2756	2680	2404	Interne systemen
Algemeen maatschappelijke voorzieningen zijn toegankelijk en toereikend
Aantal mantelzorgers dat de waardebonnen heeft ontvangen	885	986	1003	682	649	645	Stichting Evenmens
Aantal individueel ondersteunde mantelzorgers	265	306*	162	203*	455	413	Stichting Evenmens
Aantal behandelde cliëntsystemen	407	437	454	400	322	270	Avedan Maatschappelijk werk
Aantal behandelde cliënten	192	252	275	313	210	210	MEE IJsseloevers
Aantal verzekerden collectieve zorgverzekering	1209	1221	1416	1408	1475	1849 (1/6)	Menzis
*In 2018 is er op een andere manier en met een ander systeem geregistreerd. De korte contacten zoals doorverwijzingen, korte vragen en deelname aan cursussen zijn niet meer meegenomen om een beter beeld te krijgen van de individueel ondersteunde mantelzorger.

We streven naar gezonde inwoners, nu en in de toekomst. Volgens het concept voor positieve gezondheid, is gezondheid “het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven”. Positieve gezondheid is een brede opvatting over gezondheid en raakt daarmee veel facetten van het leven en laat zien dat ondersteuning van diverse partijen/netwerk nodig (kunnen) zijn voor gezondheid. Meedoen aan de participatiesamenleving staat voorop.

Gezondheid is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van inwoners zelf. De gemeente voert regie en is wettelijk verantwoordelijk voor het op peil houden van de bescherming van de gezondheid van inwoners. Ook zetten we net als in het gehele sociaal domein in op preventie, zodat gezondheidsklachten en inzet van zorg zoveel mogelijk wordt voorkomen. We verwachten dat dit voor de inwoners bijdraagt aan de kwaliteit van leven en participatie in de maatschappij, tegelijkertijd kunnen investeringen in preventie de gemeentelijke zorgkosten doen verminderen.

Bij het voorkomen van gezondheidsklachten blijven komende jaren de volgende thema’s spelen: leefstijl, gezondheid en milieu, sociaaleconomische gezondheidsverschillen, kwetsbare en eenzame ouderen en gezondheid van statushouders (in relatie tot integratie).

Gezondheid is nauw verbonden met andere leefgebieden van inwoners. Dit maakt een integrale aanpak voor het verbeteren van de gezondheid noodzakelijk. Vooral op de aspecten participatie, eigen kracht en zelfredzaamheid zien wij kansen voor verbindingen met het sociaal domein. Ons lokale gezondheidsbeleid zet deze lijn voort en kijkt naar integratie met beleidsdocumenten in het sociaal domein. Maar ook met andere ontwikkelingen zoals het ontwikkelprogramma invoering omgevingswet (zie doelenboom bouwen, wonen, ruimtelijke ontwikkeling en VTH). In het coalitieakkoord is opgenomen dat we bij (echt)scheidingen richten op het toerusten, faciliteren en begeleiden van de partners, hun kinderen en hun omgeving in de overgang naar de nieuwe situatie. Van meet af aan is continu aandacht voor het belang en de positie van het kind via een steunfiguur cruciaal. Dit wordt vorm gegeven door een scheidingspunt. Ook de bestrijding van eenzaamheid krijgt onze aandacht.   

Binnen ons gezondheidsbeleid is de GGD een belangrijke partner. Het Openbaar Lichaam Gezondheid (OLG) is in 2021 operationeel geworden, waar onder meer de GGD en OZJT onder gaan vallen (zie paragraaf verbonden partijen).

Inwoners zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal gezond.

Volgens het concept voor positieve gezondheid, is gezondheid “het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven”. Gezondheid is nauw verbonden met andere leefgebieden van inwoners. Dit maakt een integrale aanpak voor het verbeteren van de gezondheid noodzakelijk. Voor de gemeente is het van belang dat haar inwoners gezond en vitaal zijn. Door het bevorderen van gezondheid en vitaliteit kunnen zorgkosten verminderen en soms voorkomen worden. Inwoners die gezond en vitaal zijn kunnen daarnaast een grote bijdrage leven aan de samenleving door bijvoorbeeld het uitvoeren van vrijwilligerswerk.

Naast het bevorderen van de gezondheid en vitaliteit van inwoners is het ook nodig om deze gezondheid te beschermen. Er zijn meerdere bedreigingen die de gezondheid van mensen kunnen schaden. Door het organiseren van beschermingsmaatregelen probeert de gemeente dit te voorkomen. Gezondheidsbescherming is het geheel van activiteiten en maatregelen dat er toe bijdraagt dat mensen minder worden blootgesteld aan schadelijke omstandigheden.

Coronavirus

Het coronavirus heeft ook in 2021 veel invloed gehad op onze inwoners. Er zijn diverse vaccinatie-acties geweest in Vroomshoop en Westerhaar. Mede daardoor ligt de gemeentelijke vaccinatiegraad nagenoeg gelijk aan het gemiddelde van de regio Twente. Eind 2021 is regionaal een vorm van noaberzorg opgestart, omdat toen het aandeel ziekenhuisopnames vanwege de omikronvariant korte tijd tot grote hoogte leek te stijgen. Gelukkig bleken de voorbereidingen niet nodig, maar het is goed dat de gemeenten en GGD-GHOR elkaar gevonden en zich verenigd hebben. De gemeenteraad is periodiek op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen rond corona middels brieven van de burgemeester.

Beleidsdoelen	2021	2020	2019	2018	2017	2016	Bron
Hulp is geboden waar nodig
Aantal beschikbare en in kaart gebrachte AED's (incl. AED's in particulier eigendom)	91	81	80	88	90	90	Hartslagnu.nl
Minimaal aantal inwoners uit Twenterand die staan ingeschreven op www.hartslagnu.nl	1.011	917	900	1.039	1.166	1.011	Hartslagnu.nl
Mate waarin hulpverlening bij tijdelijk huisverbod (thv) wordt aangeboden (%)*	100%	100%	100%	100%	100%	100%	Avedan Maatschappelijk werk
Mate van acceptatie hulpverlening bij tijdelijk huisverbod (%)	100%	100%	100%	100%	100%	100%	Avedan Maatschappelijk werk
Aantal basisscholen met voorlichting over middelengebruik	1**	2**	17	8	-	-	Tactus Verslavingszorg
* Tot en met augustus 2020 gaat het om 3 thv's in de gemeente Twenterand
** In verband met de coronamaatregelen zijn verschillende voorlichtingen niet doorgegaan. Met de scholen is afgestemd hoe hiermee om te gaan.

De samenleving verandert snel en “een leven lang leren” is aan de orde. We willen als gemeente dat onze inwoners in staat worden gesteld om zelfredzaam te zijn en deel te nemen aan de samenleving.
De opgave hierin is dat onze inwoners aanwezige ontwikkelingskansen gebruiken voor een zo goed mogelijke positie op de arbeidsmarkt. Hiervoor moeten we de komende jaren blijven investeren in het verder naar beneden brengen van laaggeletterdheid. De doorgaande lijn van voorschool naar basisschool wordt versterkt. In 2021 is gestart met overleg over de verdeling van de zogenaamde NPO-gelden (Nationaal Programma Onderwijs) met vve-aanbieders, basisscholen en voortgezet onderwijs. Dit programma loopt tot en met 2023 om door corona opgelopen onderwijsachterstanden in te lopen. 

Iedere inwoner is zo lang en zoveel mogelijk zelfredzaam.

Het doel van onderwijsachterstandenbeleid is in een vroegtijdig stadium achterstanden en problemen bij kinderen signaleren. Zo kan tijdig de juiste ondersteuning geboden worden en hebben kinderen op vervolgonderwijs een betere start.  Tevens hopen we met deze preventieve inzet in de toekomst minder vaak jeugdhulpvoorzieningen in te zetten.

Laaggeletterden zijn niet of sterk verminderd in staat om  gedrukte of geschreven informatie te gebruiken en kunnen hierdoor minder goed functioneren in de samenleving, thuis en op het werk. Onze doelstelling is om te komen tot een vermindering van de laaggeletterdheid in Twenterand met als resultaat een grotere kans op geluk, gezondheid en groei van onze inwoners. 

De voorzieningen voor onderwijshuisvesting en leerlingenvervoer voldoen aan de normen die in de lokale verordeningen zijn vastgelegd. Tevens zorgt de gemeente dat er in specifieke gevallen extra ondersteuning beschikbaar is voor kinderen in aanvulling op een passende onderwijsplek, zoals het passend onderwijs beoogt.

Beleidsdoelen	2021	2020	2019	2018	Bron
Laaggeletterdheid is afgenomen
Aantal peuters dat wordt bereikt (zowel reguliere peuters als doelgroeppeuters (VVE))	452	418	313	170	Opgave instellingen
Aantal cursisten die een taalcursus volgen bij het ROC	42	38	40	50	ROC
Aantal cursisten aangemeld via Taalpunt	18*	31	90	37	Taalpunt
Aantal leerlingen leerlingenvervoer	366	298	282
* Het aantal is lager als gevolg van corona

Met de meeste jeugdigen en gezinnen in onze gemeente gaat het goed. In het afgelopen jaar heeft de samenleving echter doorlopend te maken gehad met de invloeden van corona. Dit hebben we terug gezien in het welzijn van jeugdigen en in enkele gevallen toegenomen complexiteit in zorgvragen. Hierbij gaat het dan om zwaardere hulpvragen, bijvoorbeeld van kwetsbare gezinnen die onder nog grotere druk kwamen te staan of gezinnen waarbij het evenwicht voorheen net in balans was en door de pandemie de balans verdween en ze toch een beroep op zorg of hulp moesten doen.

Voorliggende oplossingen
De gevolgen van corona merken we ook aan de lichtere kant van hulpvragen, door bijvoorbeeld het aantal zorgvragen bij de huisartsen op het gebied van geestelijke gezondheid. We zijn daarom zeer content met de uitgebreide samenwerking die we met de huisartsen hebben door middel van praktijkondersteuners op dit gebied (POH-Jeugd). Gedurende het jaar hebben we het aantal uren tijdelijk uitgebreid om beter in de vraag te kunnen voorzien.  

Deze samenwerking tussen de huisartsen en gemeente hebben we in 2021 samen geëvalueerd. Beiden kijken we tevreden terug op onze gezamenlijke dienstverlening aan jeugdigen door middel van de POH-Jeugd functie. Veel jeugdigen moeten door middel van deze samenwerking op een passende plek komen, zo licht en dichtbij mogelijk.  

Ook hebben we in 2021 onderzoek laten doen naar onze samenwerkingsrelatie met schoolondersteuningsteams in het basisonderwijs. We hebben zo beter zicht gekregen op problematiek en onderzoeken momenteel hoe we beter met elkaar kunnen samenwerken om in het belang van jeugdigen sneller hulpvragen op te lossen. In 2021 zijn ook de eerste stappen gezet om ook rond het jonge kind (0-6 jaar) te werken aan vroegsignalering door de onderlinge samenwerking te verbeteren. 

Na de begrotingsbehandeling van 2021 is de positieve lijn die het jongerenwerk te pakken had, helaas weer een dalende lijn geworden. De raad heeft door middel van een motie het college verzocht de herpositioneringsopdracht te beëindigen en per 2023 het jongerenwerk te laten uitvoeren door één sociaal verankerde organisatie. In 2022 zal meer duidelijk worden welke organisatie dit voor de Twenterandse jeugd gaat uitvoeren.

Veiligheid  
Als het gaat om veiligheid is Veilig Thuis Twente (VTT) in 2021 wachtlijstvrij gebleven. Regionaal blijven we uiteraard de ontwikkelingen volgen, in het bijzonder vanwege de mogelijke naweeën van corona. Het programma ‘Geweld hoort nergens thuis’ is tot een afronding gekomen. Intern zijn vanuit dit programma verschillende collega’s opgeleid tot aandachtsfunctionaris huiselijk geweld. Maatschappelijk werk heeft ook aandachtsfunctionarissen op dit gebied die beschikbaar zijn voor scholen. Met Veilig Thuis Twente hebben we voor scholen en professionals die op school werkzaam zijn een bijeenkomst georganiseerd om de meldcode opnieuw onder de aandacht te brengen en hierover in gesprek met elkaar te treden. Ook hebben we als Twenterand, en als regio, aandacht gevraagd om geweld tegen vrouwen te stoppen door mee te doen aan Orange the World. Een andere mooie mijlpaal is de start van het Kenniscentrum Mensenhandel Twente (KMT) om het hoofd te bieden aan o.a. loverboyproblematiek. Zij hebben een sterke verbinding met professionals en zijn op een laagdrempelige manier te consulteren. 

Regio en geïndiceerde hulp
2021 was het laatste formele jaar van de Twentse aanpak om transformatie binnen het jeugddomein aan te jagen. Het gedachtegoed van de transformatie blijft uiteraard onder ons, met die bril blijven we naar toekomstige ontwikkelingen kijken. In 2021 zijn veel transformatieplannen verder uitgewerkt, een deel krijgt nog een vervolg in 2022, vooral rondom onderwijs en zorg. Waardevolle opbrengsten van deze tafels zijn de jeugdbeschermingstafels en de Twentse monitor van de jeugdbeschermingsketen. Hierdoor zijn jeugdigen en ouders beter betrokken en is er beter zicht op hoe de keten rondom deze gezinnen vereenvoudigd kan worden. Een andere mijlpaal is de regiovisie op het gebied van jeugdhulp. Deze is tot stand gekomen door overleg met o.a. jeugdigen, zorgaanbieders en gemeenten. Hiermee voldoet ook Twenterand aan afspraak vanuit de VNG om per regio een visie vast te stellen. 

Evenwichtig opgroeiende jeugd, die actief deelneemt aan de maatschappij.

De meeste jeugdigen groeien probleemloos op, ouders zijn hiervoor als eerste verantwoordelijk. Daarnaast zijn er voldoende voorzieningen op het gebied van sport, welzijn, cultuur, educatie, gezondheid en vrije tijd waarin de Twenterandse jeugd zich kan ontwikkelen.

De gemeente wil voorkomen dat lichte opvoed- of opgroeivragen uitgroeien tot zorgvragen.

Voor ouders en jeugdigen waarvoor het niet vanzelfsprekend is dat alles vanzelf goed verloopt, is aanvullende ondersteuning of zorg nodig om ook voor hen de kans om evenwichtig op te groeien mogelijk te maken of te vergroten. We streven naar effectieve en efficiënte ondersteuning en zorg waarmee we de eigen kracht van ouders en jeugdigen versterken met als doel dat ze zo snel mogelijk en zo goed mogelijk hun eigen leven (weer) vorm kunnen geven. De gemeente heeft op grond van de Jeugdwet een jeugdhulpplicht, die waarborgt dat jeugdigen de hulp ontvangen die zij nodig hebben. Met deze verantwoordelijkheden heeft de gemeente meer instrumenten in handen om hierop te sturen.

Beleidsindicatoren	2021	2020	2019	2018	2017	2016	Bron
Voor alle jeugdigen zijn er voldoende en toegankelijke voorzieningen
Aantal activiteiten dat door jongeren zelf wordt georganiseerd bij St. Zorgsaam Twenterand (SZST)	100	42	56	70	99*	140*	Stichting ZorgSaam Twenterand (SZT)
Waar nodig is er ondersteuning en zorg voor jeugdigen en ouders
Aantal bezoekers CJG Loket	21	34	64	82	108	63	SZT
Aantal Bezoekers website Loes.nl	326.273	364.566	337.134	296.265	333.714	322.316**	SZT/GGD
Aantal uitgevoerde trajecten BOR	3	3	5	4	8	7***	Humanitas
Aantal uitgevoerde trajecten Homestart	0	1	2	1	4	1***	Humanitas
Er is een sluitende keten van tijdige vroeg signalering en doorgeleiding naar ondersteuning en zorg
Aantal jongeren gemeld in het zorgnetwerk door SZT	125	74	46	57	117	104****	SZT
Kwetsbare jeugd incl. jeugdgroepen wordt/ worden ondersteund
Aantal individuele coaching plannen door SZT	28	17	20	13	18	31	SZT
Aantal jeugdige/jongvolwassen vrijwilligers dat betrokken is bij het jongerenwerk van SZT	157	24	108	188	215	197	SZT
Een overzicht van vrij toegankelijke voorzieningen per kern.	1	1	1	gereed	-
Totaal aantal jeugdhulpvoorzieningen*****	1040	1292	-	-	-	-	Interne systemen
totaal aantal jeugdigen uniek	661	733	717	951	874	822	Interne systemen
Er is een expertisecentrum duurzame gezinsvormen gerealiseerd	Nee	Nee
er is een regionaal meldpunt loverboyproblematiek / mensenhandel Twente gerealiseerd	Ja	Nee
De vier jeugdwelzijnorganisaties zijn betrokken bij herpositionering jongerenwerk hebben gezamenlijke werkafspraken gemaakt	Nee	Ja
* In samenwerking met professionals.
** Bezoekers worden niet meer per gemeente geregistreerd, voor 2013 werd dit nog wel gedaan.
*** Zowel koppelingen als consulten
**** 2016 laat een explosieve groei zien, dit heeft enerzijds te maken met de manier van registreren, anderzijds is er een toename van jongeren (tot 23 jaar) én van ouders, die steeds meer be-kend zijn met de functie van het jongerenwerk in de preventieve sfeer, en contact zoeken met en een beroep doen op jongerenwerkers bij (beginnende) problemen.
***** het betreft het aantal indicaties per jaar voor zorg en natura en persoonsgebondenbudget tesamen

Het doel van het ontwikkelprogramma transformatie is om samen met onze inwoners en samenwerkingspartners te komen tot nieuwe oplossingen, nieuwe vormen van samenwerking en ondersteuningsvormen, met als doel het nog beter, efficiënter en doelmatiger ondersteunen van inwoners die dit nodig hebben. Dit deden en doen we op basis van een visie in combinatie met ervaringen uit de praktijk. We willen het transformatieproces gezamenlijk met alle betrokkenen afleggen.

 

Onze inwoners zijn zelf- en samenredzaam. Zij maken gebruik van de voorzieningen binnen de gemeente, licht waar mogelijk, zwaar waar nodig.

Voor onze inwoners willen we een betrokken sociale omgeving en sterke netwerkstructuur. Een omgeving en structuur waarin iedereen gezien wordt. Waar inwoners bereid zijn om anderen die dat nodig hebben (tijdelijk) te helpen, zowel informeel als professioneel. Een sterke sociale omgeving en netwerkstructuur werken preventief voor alle inwoners en dragen bij aan vroegsignalering.

Over het algemeen willen mensen het liefst zo lang mogelijk thuis blijven wonen, in de vertrouwde eigen woon- en leefomgeving. Dit geldt niet alleen voor ouderen, maar ook voor jeugdigen, chronisch zieken of mensen met een beperking. Dit betekent wel dat er soms ondersteuning nodig is om fijn en veilig thuis te kunnen blijven wonen. Voor mensen die het nodig hebben organiseren we dichtbij zorg en ondersteuning. In het uiterste geval wordt gekeken naar een andere geschikte woonplek, maar altijd ‘zo thuis mogelijk.’

In Twenterand willen we dat iedereen mee kan doen in de samenleving. De meeste inwoners hebben een sociaal netwerk en zorgen voor hun eigen levensonderhoud. Maar niet voor iedereen is werken en/of meedoen aan de samenleving vanzelfsprekend. Dit omdat ze te maken hebben met belemmeringen als gevolg van een fysieke of verstandelijke beperking, psychische problematiek of schulden. Of omdat ze als nieuwkomer pas in Nederland zijn en zich de taal en gebruiken nog eigen moeten maken. Mocht dit niet op eigen kracht kunnen dan werken we eraan om de belemmeringen voor onze inwoners weg te nemen. Meedoen in de samenleving is immers voor iedereen belangrijk. Het betekent toegang tot middelen en ondersteuning om jezelf te kunnen redden, een sociaal leven en ruimte voor ontspanning hebben en er zijn voor je naasten.

	Realisatie begrotingsjaar	Raming begrotingsjaar na wijziging	Raming begrotingsjaar voor wijziging	Incidenteel gerealiseerd in boekjaar
Doelenboom sociale zaken
Lasten	18.040.627	17.332.455	20.310.670	0
Baten	-15.248.839	-14.385.875	-13.905.855	0
Saldo van baten en lasten	2.791.788	2.946.580	6.404.815	0
Doelenboom maatschappelijke ondersteuning
Lasten	11.079.523	12.012.396	12.288.222	125.486
Baten	-4.637.057	-4.012.353	-3.197.883	0
Saldo van baten en lasten	6.442.466	8.000.043	9.090.339	125.486
Doelenboom gezondheidszorg
Lasten	2.079.952	2.044.044	1.920.422	11.102
Baten	0	0	0	0
Saldo van baten en lasten	2.079.952	2.044.044	1.920.422	11.102
Doelenboom onderwijs
Lasten	4.478.798	4.073.806	4.453.855	25.000
Baten	-1.363.975	-1.041.215	-997.675	0
Saldo van baten en lasten	3.114.823	3.032.591	3.456.180	25.000
Doelenboom jeugd
Lasten	19.242.204	18.146.532	16.477.049	146.724
Baten	-516.718	-626	-626	-468.481
Saldo van baten en lasten	18.725.486	18.145.906	16.476.423	-321.757
Totaal programma lasten	54.921.104	53.609.233	55.450.218	308.312
Totaal programma baten	-21.766.589	-19.440.069	-18.102.039	-468.481
Totaal saldo van baten en lasten	33.154.515	34.169.164	37.348.179	-160.169
Mutaties reserves db sociale zaken	56.099	0	0	0
Mutaties reserves db maatschappelijke ondersteuning	1.010.077	120.116	-309.365	-125.486
Mutaties reserves db gezondheidszorg	-7.274	-14.142	-14.142	-11.102
Mutaties reserves db onderwijs	-269.540	-242.747	-235.103	-25.000
Mutaties reserves db jeugd	-79.080	-68.500	0	321.757
Totaal mutatie reserves	710.281	-205.273	-558.610	160.169
Geraamd resultaat	33.864.797	33.963.891	36.789.569	0
gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten	-1.014.649

Het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten op programma Sociaal Domein is € 1.014.649 lager dan geraamd. Dit verschil wordt onder andere veroorzaakt door onderstaande gegevens.

Sociale Zaken
•    De kostenontwikkeling op het terrein van het inkomensdeel Participatiewet zijn lager dan begroot. Er is een voordeel op de rijksbijdrage van € 175.000. De kosten van loonkostensubsidie zijn hoger door de toegenomen doelgroep. Er is sprake van een eenmalig voordeel op de uitvoeringskosten van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) van € 54.000, omdat de werkelijke kosten lager waren dan de norm vanuit het Rijk. Per saldo is sprake van een voordeel van € 100.000 op het I-deel
•    De kosten van minimabeleid zijn onderschreden met € 25.000. De extra middelen voor de Agenda schulden zijn niet volledig besteed doordat er sprake was van een lager aantal aanvragen en  vanwege aanlooptijd die nodig was om afspraken te implementeren met de uitvoerende instellingen binnen de Agenda, ook corona heeft hier een effect gehad. De reserve minimabeleid komt hiermee op € 59.000. 
•    De kosten voor implementatie nieuwe Inburgeringswet zullen doorlopen in 2022, onderschrijding tov rijkbijdrage is voor € 30.000 in de reserve gestort. De kosten van maatschappelijke begeleiding zijn overschreden met € 25.000, dit komt omdat het Rijk de t+1 systematiek gebruikt voor de bekostiging. Wij verwachten dat dit tekort in 2022 gecompenseerd wordt.
•    De totale kosten voor WSW zijn conform begroting. De kosten van corona van € 50.000 worden gedekt door de Rijksbijdrage corona.

MO
•    De kosten 2021 van huishoudelijke ondersteuning kent een beperkte afwijking tov de berap (€ 50.000). Daarnaast is er sprake van incidentele meevaller (€ 175.000) doordat er minder facturen binnen zijn gekomen over 2020 in 2021 (overloop van 2020 naar 2021) dan waar vorig jaar bij de jaarrekening rekening mee was gehouden. Consequentie is dat nu minder middelen uit de reserve onttrokken hoeven te worden dan verwacht bij de berap. 
•    De kosten voor Wmo Begeleiding vallen € 705.000 lager uit dan waar in de berap rekening mee werd gehouden. Belangrijkste verklaring is een daling van het aantal cliënten met Wmo Begeleiding in 2021 t.o.v. 2020. In het bijzonder in Q4 van 2021 als gevolg van de corona-lockdown. De daling is vooral zichtbaar bij de zorgproducten op het gebied van ambulante hulpverlening. De onderschrijding resulteert in een lagere onttrekking uit de reserve. Verdere toelichting zie tekst doelenboom MO
•    Omdat de kosten van sociaal domein al reëel geraamd waren, is de bijstelling van de integratie uitkering voogdij 18+ vrijgevallen in het saldo.
•    Voor Wmo Voorzieningen werd bij de berap 2021 rekening gehouden met een verwacht tekort ten opzichte van de begroting 2021. Het saldo voor Wmo voorzieningen over 2021 komt uit op een voordelig saldo van € 65.000. Dit wordt verklaard door lagere kosten m.b.t. vervoersvoorzieningen en rolstoelen. Aan de andere kant is er voor woningaanpassingen wel sprake van meerkosten. Saldo is verrekend met de reserve sociaal domein (per saldo minder grote uitname dan verwerkt bij de berap)

Gezondheidszorg
•    Er zijn extra kosten gemaakt ivm corona voor  € 33.000; deze kosten worden gedekt binnen de rijksmiddelen voor corona.

Onderwijs
•    Er heeft een onderschrijding plaatsgevonden op de zogenaamde Asscher-middelen € 50.000; Een deel van dit budget is ingezet voor kinderopvang met Sociaal Medische Indicatie.
•    De kosten van het leerlingenvervoer zijn in 2021 € 99.700 hoger dan begroot. Deze overschrijding komt door een toename van het aantal leerlingen met leerlingenvervoer. Voor verdere toelichting zie de doelenboom Onderwijs. 

Jeugd
•    Jeugdhulp kent een overschrijding van 5.000 (afgerond) ten opzichte van de berap. 
•    We hebben van centrumgemeente Almelo € 468.500 ontvangen inzake beschermd wonen. In de afgelopen jaren zijn in de regio minder kosten gemaakt dan de ontvangen rijksbijdrage. De verschillen zijn verdeeld over de regio. Deze middelen zijn benodigd voor doorontwikkeling en doordecentralisatie beschermd wonen (een wettelijke verplichte taak), daarom zijn deze gelden in de reserve Sociaal domein gestort.