Programma Economie en vrije tijdsbesteding

De opgave op het terrein van Economie en Vrijetijdsbesteding is het invullen van de regisserende en faciliterende rol van de gemeente. Dit betekent dat wij steeds afwegen wie welke rol vervult en dat er een nieuw samenspel tussen de gemeente en andere actoren ontstaat. De bijdrage die actoren leveren aan het maatschappelijk effect zijn het uitgangspunt, niet de instelling/organisatie. In samenspraak met de omgeving en onze partners willen wij de maatschappelijke meerwaarde verwoorden. 

Netwerken

Wij zetten steeds meer in op het versterken van netwerken en onze relaties daarbinnen. Netwerken die enerzijds lokaal aanwezig zijn. Maar wij moeten ook steeds meer gebruik maken van regionale, provinciale, landelijke en grensoverschrijdende structuren en mogelijkheden. Binnen een netwerk gaat het ook vooral om het delen van kennis. Kennis, bijvoorbeeld over informatiebeveiliging of duurzaamheid, is niet alleen nodig voor een overheid maar ook voor ondernemers. Samen op zoek gaan naar nieuwe ideeën en mogelijkheden is belangrijk. Onze voorstellen zijn dan ook gericht op het verder vormgeven van het nieuwe samenspel: het relatiebeheer tussen gemeente, ondernemers, onderzoek, onderwijs, andere overheden, sportverenigingen, culturele instellingen en inwoners. 

Voorzieningen

De gemeente heeft veel kwalitatief hoogwaardige accommodaties en voorzieningen. De basisvoorzieningen zijn binnen onze gemeente aanwezig. Belangrijke opgave is om het bestaande steeds meer en beter gezamenlijk te gebruiken. Ter ondersteuning willen wij de bestaande voorzieningen beter inzichtelijk hebben, inclusief de maatschappelijke bijdrage die geleverd wordt. Dit is van belang om de financiën van de gemeente op termijn beheersbaar te houden.  

Programmalijnen

Het werkprogramma Economie omvat twee programmalijnen. De eerste programmalijn is ‘Meedoen’. Dit gaat over vrijetijdsbesteding. De tweede programmalijn is ‘Versterken Werkgelegenheid’. De opgave is om (samen) te werken aan de verbinding tussen Economische en Sociale Zaken. Het subdoel ‘Stimuleren werkgelegenheid’ heeft een plek gekregen in de doelenboom en in samenwerking met het programma Sociaal Domein wordt gewerkt aan duurzame werkgelegenheid. Een andere koppeling die sterker naar voren komt is de relatie met onderwijs. De verbinding met onderwijs is zichtbaar gemaakt door Onderwijs toe te voegen aan ‘Verbindingen met andere doelenbomen’, maar ook door vanuit de doelenboom Sociale Zaken te verwijzen naar de Twentse belofte in de doelenboom Onderwijs. Voor de koppeling tussen economische zaken en sociale zaken is een ontwikkelprogramma economie, werkgelegenheid en onderwijs opgesteld.

Platteland

Om het hoofd te bieden aan de ontwikkelingen en opgaven in het buitengebied is het ontwikkelprogramma platteland opgesteld. Het doel is het realiseren van een sociaal en economisch vitaal platteland. Het ontwikkelprogramma beoogt de daarbij passende activiteiten, subdoelen integraal uit te voeren, te ontwikkelen, aan te jagen en te regisseren. Met een ontwikkelprogramma wordt die samenhang georganiseerd.

Cultuur

We gaan voor een cultureel veld waarin netwerk(en) het sleutelwoord is. Samenwerken, lijntjes leggen, weten wat er speelt en slim verbinden om zo met elkaar maatschappelijke doelen te realiseren en meer tastbaar te maken. Niet ieder voor zich, maar samen aan de slag. De opdrachten waar we aan gewerkt hebben zijn:

Sociale opdracht (educatie en participatie)
Economische opdracht (talent en arbeidsmarkt)
Ruimtelijke opdracht (erfgoed bewaren, beleven, benutten)

Recreatie & Toerisme/evenementen

De opgave voor Recreatie & Toerisme is te komen tot een nieuwe recreatieve structuur t.b.v. lokale promotie die aansluit bij Gastvrij Twente. In 2021 is hier verder aan gewerkt. De nieuwe netwerkorganisatie houdt zich bezig met lokale promotie. De volgende stap is een nieuwe Nota Vrijetijdseconomie die hierbij aansluit en die verschillende onderdelen uit de vrijetijdseconomie integreert (cultuur en evenementen). Voor zowel de Nota Vrijetijdseconomie als het evenementenbeleid geldt dat dit  in 2021 opgepakt zou worden en ter vaststelling aangeboden aan de raad. Dit is niet gerealiseerd als gevolg van het niet tijdig kunnen invullen van de vacature op gebied van recreatie en toerisme. Dit zal in 2022 opgepakt worden.

Participerende inwoners: inclusieve cultuur: iedereen doet mee
Zelfredzame inwoners: ontwikkelen van creatieve en (digitale lees) en taalvaardigheden
Versterken cultureel erfgoed: behouden, benutten en beleven
Sociale cohesie: fysieke plekken voor verbinding, ontmoeting en educatie

Hieronder wordt verstaan fysieke ontmoetingsplekken zoals CCK2, De Klaampe, Het Punt en dergelijke, maar ook digitale ontmoetingsplekken.

De gemeente Twenterand staat voor een samenleving waarin iedereen kan meedoen: praktisch en theoretisch geschoold, jong en oud, ongeacht de achtergrond van de inwoner. Digitale lees- en taalvaardigheden zijn hiervoor onmisbaar. Een tekort aan deze vaardigheden vormt een barrière om zelfstandig mee te doen in onze maatschappij, online en offline.

Binnen de regio Twente staat de transitie van textiel- naar high tech regio hoog op de agenda. Deze technologische ontwikkelingen vragen om vernieuwing, juist in Twente waar de beroepsbevolking relatie laag is opgeleid en de Twentse steden te maken hebben met een relatief hoge werkloosheid. Het is daarom nodig dat geïnvesteerd wordt in de technische vaardigheden van inwoners. Wij leggen hierbij ook een relatie met de Economische Visie. Het gaat dan om de vraag hoe wij onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar kunnen laten aansluiten (arbeidsmarkt en talent).

Recreatief en toeristisch aanbod bevat verblijfsrecreatie maar ook de dagrecreatieve voorzieningen.

Cultureel erfgoed: sporen uit het verleden in het heden, die zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn. Dat kunnen voorwerpen zijn in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten en landschappen (materieel), maar ook de daaraan verbonden gebruiken, verhalen en gewoonten (immaterieel). De monumentenlijst is opgenomen in de Welstandsnota Twenterand.

We beschermen ons erfgoed niet alleen door het te behouden. Door erfgoed ook te benutten en beleven wordt het in waarde versterkt.  Daarom is  het nodig om erfgoed zoveel mogelijk te verbinden aan andere beleidsterrein (bijvoorbeeld educatie en recreatie & toerisme).

Belangrijkste focus binnen de doelenboom Economie en Werkgelegenheid is dat er een economische structuur is die de werkgelegenheid en de leefbaarheid versterkt in de gemeente. Om een zodanige economische structuur te creëren is verbinding nodig. Verbinding tussen werkvelden zoals het bedrijfsleven, onderwijs en arbeidsmarkt, maar ook tussen mensen onderling. Om dit te realiseren neemt de gemeente een regie/faciliterende rol in. Dat betekent dat de gemeente zowel provinciaal, regionaal als lokaal opereert om te kijken wat er speelt en wat de mogelijkheden zijn en dit met elkaar verbindt. Dit vraagt initiatief vanuit de gemeente, de samenleving en samenwerking tussen partijen. Hierbij is de gemeente het ‘oliemannetje’ en degene die het overzicht moet hebben om de koers samen met andere partijen te bepalen. Middels programmasturing pakken we dit op en wordt gestuurd op integraal werken. De ondernemersbenadering en de actieve inzet op regionale/provinciale samenwerking (o.a. via de Agenda van Twente (AvT) waren ook in 2021 belangrijk. In 2021 heeft de gemeente vanuit de projectgelden voor de AvT een bijdrage verleend voor de projecten: Circulair Twenterand en Action Lab Twente.

Een economische structuur die de werkgelegenheid en de leefbaarheid versterkt

Samen met sociale domein de werkgelegenheid in Twenterand stimuleren en nog meer de verbinding te zoeken tussen economie, een inclusieve arbeidsmarkt en arbeidsparticipatie.

Economische entiteiten betreffen alle ondernemersvormen, zowel commerciële als niet-commerciële bedrijven. Met passend bij de gemeente wordt bedoeld dat het past bij de wensen die de ondernemer in Twenterand heeft.

Dit betekent actief informatie/kennis/ervaringen en dergelijke ophalen bij en delen met ondernemers ten behoeve van (beleids)ontwikkeling.

Vanuit de regietaak van de gemeente willen we meer de focus leggen op de bijdrage van een ieder aan het maatschappelijk effect: inwoners worden lichamelijk, geestelijk en sociaal gezonder. Hierdoor verschuift de focus meer naar het realiseren van doelen en activiteiten in plaats van op organisaties/instellingen. De sportvisie is een kapstok voor andere beleidstukken. De opgave voor 2021 blijft om de sportvisie te vertalen naar de diverse beleidsthema's om de doelstelling om 75% van de inwoners te laten sporten en bewegen te halen. 

Inwoners zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal gezond

Hoe vitaler iemand is, hoe groter de kans dat diegene kan deelnemen in de maatschappij en zelfstandig thuis kan blijven wonen.
De rijksoverheid streeft in het kader van het Olympisch Plan 2028 naar een samenleving waarin minimaal 75% van de Nederlanders uit alle lagen van de bevolking regelmatig aan sport en bewegen doet. Ook in Twenterand hebben wij deze ambitie. 

Het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten op programma 3 is € 1.972.000 lager dan geraamd. Dit verschil wordt onder andere veroorzaakt door onderstaande gegevens.

Cultuur, recreatie en toerisme
•    Er is minder uitgegeven aan meerjarig onderhoud musea en dorpshuizen. Totaal een onderschrijding van € 435.000. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken'. De onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2022.
•    Nadeel door corona op dit product van € 200.000 wordt verklaard onder fundament.

Economie en werkgelegenheid
•    Door personele wijzigingen en door corona zijn niet alle opgaven opgepakt. In 2021 is de bijdrage ondernemersfonds dan ook € 126.000 lager dan geraamd. In 2022 wordt het bedrag van 2021 verdeeld en vindt er waarschijnlijk een overschrijding op het budget plaats. Daarnaast is er minder ontvangen aan erfpacht vergoeding, nl. € 27.500. Op het product verhuur en verkoop gronden is echter € 31.000 meer ontvangen. Dit valt tegen elkaar weg. Er is een bedrag van € 305.000 onttrokken uit de reserve Agenda van Twente, €253.000 was geraamd, het andere bedrag betreft een subsidie voor 2 projecten: Circulair Twente en Action Lab Twente. 
•    Er is € 49.650 uitgegeven aan uitvoering plattelandsnota (€ 20.000 minder dan geraamd). Dit bedrag komt tlv de reserve coalitie akkoord. In 2021 zijn geen aanvragen Leader gedaan, wat resulteert in een onderschrijding van € 21.000.

Sport
•    Het meerjarig onderhoud op de sportzalen en sporthallen is € 550.000 lager dan begroot. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken', de onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2022.
•    Het product zwembad de Stamper sluit met een voordelig resultaat van € 218.000. Het budget meerjarig onderhoud is onderschreden met € 62.000, dit wordt derhalve ook niet onttrokken uit de reserve ‘onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken’. Dit budget is bedoeld voor onvoorziene omstandigheden, er wordt zo min mogelijk onderhoud gedaan i.v.m. nieuwbouw zwembad. Daarnaast is er een voordeel op kosten corona (meer rijksbijdrage dan uitgaven) van € 60.000. Voorgesteld wordt om dit in de reserve corona te storten. De stelpost die geraamd was ter grootte van € 62.000 was niet nodig en daarnaast is er nog een SPUK bijdrage ontvangen voor de btw op sport van €39.000. De btw van sport wordt sinds een aantal jaren op het product geboekt. Voorheen was dit niet het geval, maar door gewijzigde regelgeving werkt de btw kostenverhogend voor de sport.
•    Het product de Zandstuve is € 170.000 lager dan begroot. Dit komt doordat het meerjarig onderhoud € 132.000 lager is dan begroot. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken', de onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2022 en 2023. Daarnaast is er een voordeel op kosten corona (meer rijksbijdrage dan uitgaven) van € 38.000, voorgesteld wordt om dit in de reserve corona te storten (zie ook paragraaf corona). 
•    Het product sportbeleid sluit met een voordeel van € 100.000. Dit komt doordat er jaarlijks een bedrag geraamd is van € 135.000 voor de semipermanente hal. Deze vergoeding vervalt miv 2021, dit jaar is alleen nog een bedrag van € 32.000 betaald ter aflossing van een lening waarvoor de gemeente garant stond. Dit resulteert in een voordeel van € 100.000.
•    Het meerjarig onderhoud op de sportparken is € 295.000 lager dan begroot. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken', de onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2022.
Onderstaande posten zijn in 2021 onderschreden, omdat de kosten in 2022 gemaakt worden. Deze posten worden hier apart benoemd, aangezien de budgetten niet overgeheveld worden naar 2022, waardoor dit tot een overschrijding zou kunnen leiden in 2022. Als verklaring kan dan worden verwezen naar dit jaarverslag.
2021
Werkbudget economie, ondernemersfonds    € 126.000