Programma Sociaal Domein

Perspectief 2022 sociaal domein 

Zorg en ondersteuning, werk en inkomen, (passend) onderwijs en overig preventief beleid met name rond jeugd en gezondheid vormen het hart van het Programma Sociaal Domein. Dit programma streeft er naar dat de inwoners van Twenterand zo veel mogelijk zelf hun dagelijkse dingen kunnen doen en daar zelf over beslissen om mee te kunnen doen in de samenleving. Thuis, in de buurt, bij een vereniging of organisatie of op het werk. Alle mogelijkheden (eigen kracht) van inwoners en hun omgeving worden hierbij benut. Waar dat niet lukt worden inwoners hierbij geholpen of ondersteund. Dit is een forse opgave. De sociaaleconomische problematiek in onze gemeente is stevig en dus de opgave in het sociaal domein is eveneens groot.  De gemeente heeft een wettelijke taak in het sociaal domein. Wij verliezen niet uit het oog dat er altijd een vangnet moet zijn voor de meest kwetsbaren. Ook zullen er de juiste voorzieningen moeten zijn ter ondersteuning van die eigen kracht. 

Het inhoudelijk kader van dit programma wordt gevormd door onze integrale beleidsnota Sociaal Domein 2019-2023 . Inmiddels is deze nota geëvalueerd en is een nieuwe nota is in de maak.

Terugkijkend zijn de meest bijzondere zaken binnen het sociaal domein in 2022: de bestrijding van de energie-armoede, de aanpak van het vluchtelingenvraagstuk (Oekraïeners), het opzetten van het preventie akkoord, de regiovisie jeugdhulp is vastgesteld,  er waren vele ontwikkelingen in het dossier jongerenwerk, haalbaarheidsonderzoek oranjeschool, de invoering van de was- en strijkvoorziening en regionaal zijn diverse inkooptrajecten gestart.  Lokaal blijft het bij de uitvoering Jeugd en Wmo in verband met teveel aanvragen druk hetgeen wachttijden onvermijdelijk maakte.  Diverse volume-ontwikkelen kenmerken het open einde karakter binnen het sociaal domein, niet alleen financieel maar ook de werkvoorraad beweegt hierin mee.  

Voor de financiën (zie voor de hoofdlijnen op alle onderdelen de tekst binnen de doelenboom maatschappelijke ondersteuning waar alles bijeenkomt) eindigen wij saldo positief,  met name door incidentele effecten. Hierin zien wij ook de vruchten van ons ingezette beleid in de versterking van het voorliggend veld in combinatie met sterke sturing aan de voorkant door inzet van onze toegang en contractmanagement. Denk hierbij ook o.a. aan het woonplaatsbeginsel waarbij eerst is gekeken vanuit vernieuwde wet- en regelgeving of de verantwoordelijkheid voor een jeugdige nog wel bij Twenterand lag. Hoewel wij binnen de begroting blijven, de urgentie om te besparen en te vernieuwen (transformeren) blijft, gezien de financiële situatie van de gemeente, het open einde karakter, alsmede ontwikkelingen in de crises (inflatie) en landelijk rond bijvoorbeeld de hervormingsagenda jeugd.

Binnen de doelenboom Sociale Zaken gaat het om werk, inkomen en schuldhulpverlening.  We streven naar zelfredzame inwoners (zowel financieel als sociaal) die naar hun vermogen participeren. Dat betekent betaald werk voor wie dit mogelijk is en andere vormen van participatie (vrijwilligerswerk, mantelzorg) voor wie betaald werk (nog) niet tot de mogelijkheden behoort. 

De gemeente Twenterand wil een inclusieve arbeidsmarkt realiseren. Hierin wordt iedereen met arbeidsvermogen in staat gesteld om mee te doen op de arbeidsmarkt. Om dit te realiseren moeten organisaties en ondernemers inclusief denken en inwoners zoveel mogelijk in staat stellen om een bijdrage te leveren. Ook als het gaat om duurzame plekken voor mensen met een arbeidsbeperking of (grote) afstand tot de arbeidsmarkt. Hiervoor is draagvlak en creativiteit nodig.

Met ons lokale minimabeleid zorgen we dat inwoners met een lager inkomen en/of schulden toch zoveel mogelijk mee kunnen doen aan de samenleving. Via bijvoorbeeld de meedoenregeling krijgen inwoners extra financiele middelen voor maatschappelijke particpatie. Via organisaties in het voorliggend veld als het Sport- en cutuurfonds en Stichting Leergeld verstrekken we middelen in natura voor sport- en cuturele activiteiten. 

Inwoners kunnen met hun vragen of financiën terecht bij het meldpunt Geldzorgen. Door deze laagdrempelige insteek kan het meldpunt Geldzorgen tevens voorkomen dat inwoners problematische schulden krijgen. Daarnaast lossen we bestaande problematische schuldsituaties op via Stadsbank Oost Nederland (curatief). 

Participerende en financieel zelfredzame inwoners

Het doel van de Participatiewet is om mensen zoveel mogelijk te laten participeren op de reguliere arbeidsmarkt. De gemeente kan voor iedereen dezelfde instrumenten en voorzieningen inzetten. Hierbij wordt zoveel mogelijk uit gegaan van de eigen kracht van de inwoner.

Het hebben van werk of een zinvolle dagbesteding is een van de dingen die meedoen in de samenleving mogelijk kan maken. Het zorgt voor ritme en structuur en het geeft eigenwaarde. We willen dat elke inwoner van de gemeente Twenterand de mogelijkheid krijgt om naar vermogen mee te doen aan de samenleving. We ondersteunen inwoners die niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien met een uitkering. Voor de meest kwetsbaren uit onze samenleving ligt er een opgave wat betreft het vinden van passend werk.
Kinderen moeten zich kunnen ontplooien, hun eigen mogelijkheden ontdekken en ontwikkelen en volop mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijk is dat zij perspectief houden op een gelukkig leven. Elk kind moet niet alleen kunnen beschikken over voedsel, kleding en andere basisbehoeften, maar moet ook mee kunnen op schoolreis, lid van de bibliotheek kunnen worden en bijvoorbeeld wekelijks kunnen sporten of muziek maken.

Grootste uitdagingen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning zijn de vergrijzing en het langer zelfstandig wonen (extramuralisering van de zorg).  Hierdoor zijn er grote financiële risico's en zijn de financiële opgaven fors . We zijn daarom al geruime tijd bezig met vernieuwing en transformatie.  Zo zijn we medio 2022 van start gegaan met de was- en strijkservice als algemene voorziening. 

Bij de beoordeling van maatwerkvoorzieningen kijken we steeds meer naar de noodzaak. Als een inwoner de zorg vanuit een maatwerkvoorziening nodig heeft dan wordt dit snel en efficient toegekend.  Als het probleem op een andere manier opgelost kan worden en de toekenning van een maatwerkvoorziening kan (nog) worden voorkomen dan zetten we eerst daar op in. 

Wat betreft beschermd wonen en maatschappelijke opvang (opvang van dak- en thuislozen) hebben we de komende jaren te maken met forse ambities. Beschermd wonen dient steeds meer in de wijk of zelfs thuis te gebeuren en naar alle waarschijnlijkheid zullen vanaf 2024 alle gemeenten zelf financieel verantwoordelijk worden ( en niet meer alleen de centrumgemeente). Deze financiële verantwoordelijkheid volgt voor maatschappelijke opvang waarschijnlijk vanaf 2026. Beide hebben als doel dat ook regio gemeenten inzetten op het voorkomen van beschermd wonen en maatschappelijke opvang. 

In 2022 hebben we de governance rondom beschermd wonen en maatschappelijke opvang geregeld. Op basis van de norm voor opdrachtgeverschap hebben we als regio een centrumgemeenteregeling ingesteld waarin Almelo als centrumgemeente gemandateerd wordt om de taken voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang te komende jaren te blijven uitvoeren. 

Wij streven als Twenterand na dat inwoners zo lang mogelijk zelfredzaam blijven, het liefst in de eigen woning. We voorzien zo goed mogelijk, direct of indirect, in de diverse ondersteuningsbehoeften van inwoners. We ondersteunen mantelzorgers en vrijwilligers om in dit doel te voorzien.

Het doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) is dat inwoners worden voorzien in hun ondersteuningsbehoefte. Inwoners worden gestimuleerd en ondersteund om nog meer op eigen kracht en samen met het eigen netwerk te komen tot oplossingen. De inwoner en zijn omgeving staan daarbij centraal. We stimuleren inwoners op hun eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden in te zetten. Daar waar nodig zetten we een maatwerkvoorziening in om in de ondersteuningsbehoefte van de inwoner te voorzien.

We bevorderen het bewustzijn onder de inwoners van hun eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Inwoners worden gestimuleerd en ondersteund om in eerste instantie op eigen kracht en gezamenlijk met de mensen uit hun omgeving tot oplossingen voor problemen te komen.

We streven naar gezonde inwoners, nu en in de toekomst. Volgens het concept voor positieve gezondheid, is gezondheid “het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven”. Positieve gezondheid is een brede opvatting over gezondheid en raakt daarmee veel facetten van het leven en laat zien dat ondersteuning van diverse partijen/netwerk nodig (kunnen) zijn voor gezondheid. Meedoen aan de participatiesamenleving staat voorop.

Gezondheid is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van inwoners zelf. De gemeente voert regie en is wettelijk verantwoordelijk voor het op peil houden van de bescherming van de gezondheid van inwoners. Ook zetten we net als in het gehele sociaal domein in op preventie, zodat gezondheidsklachten en inzet van zorg zoveel mogelijk wordt voorkomen. We verwachten dat dit voor de inwoners bijdraagt aan de kwaliteit van leven en participatie in de maatschappij, tegelijkertijd kunnen investeringen in preventie de gemeentelijke zorgkosten doen verminderen.

Bij het voorkomen van gezondheidsklachten blijven komende jaren de volgende thema’s spelen: leefstijl, gezondheid en milieu, sociaaleconomische gezondheidsverschillen, kwetsbare en eenzame ouderen en gezondheid van statushouders (in relatie tot integratie).

Gezondheid is nauw verbonden met andere leefgebieden van inwoners. Dit maakt een integrale aanpak voor het verbeteren van de gezondheid noodzakelijk. Vooral op de aspecten participatie, eigen kracht en zelfredzaamheid zien wij kansen voor verbindingen met het sociaal domein. Ons lokale gezondheidsbeleid zet deze lijn voort en kijkt naar integratie met beleidsdocumenten in het sociaal domein. Maar ook met andere ontwikkelingen zoals het ontwikkelprogramma invoering omgevingswet (zie doelenboom bouwen, wonen, ruimtelijke ontwikkeling en VTH). In het coalitieakkoord is opgenomen dat we bij (echt)scheidingen richten op het toerusten, faciliteren en begeleiden van de partners, hun kinderen en hun omgeving in de overgang naar de nieuwe situatie. Van meet af aan is continu aandacht voor het belang en de positie van het kind via een steunfiguur cruciaal. Dit wordt vorm gegeven door een scheidingspunt. Ook de bestrijding van eenzaamheid krijgt onze aandacht.   

In 2022 is in samenspraak met maatschappelijke organisaties en verenigingen een lokaal preventieakkoord opgesteld. Hierin zijn de volgende lokale prioriteiten opgenomen: tegengaan overgewicht, alcohol- en drugsgebruik verminderen, inzetten op tegengaan roken, voorkomen van eenzaamheid en meer aandacht voor gezondheidsproblemen in relatie tot armoede, schulden en laaggeletterdheid.

Inwoners zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal gezond.

Volgens het concept voor positieve gezondheid, is gezondheid “het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren, In het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven”. Gezondheid is nauw verbonden met andere leefgebieden van inwoners. Dit maakt een integrale aanpak voor het verbeteren van de gezondheid noodzakelijk. Hier in wordt ook nauw samengewerkt met andere partijen, zoals het voorliggend veld en GGD Twente. Voor de gemeente is het van belang dat haar inwoners gezond en vitaal zijn. Door het bevorderen van gezondheid en vitaliteit kunnen zorgkosten verminderd en soms voorkomen worden. Inwoners die gezond en vitaal zijn kunnen daarnaast een grote bijdrage leven aan de samenleving door bijvoorbeeld het uitvoeren van vrijwilligerswerk.   

Naast het bevorderen van de gezondheid en vitaliteit van inwoners is het ook nodig om deze gezondheid te beschermen. Er zijn meerdere bedreigingen die de gezondheid van mensen kunnen schaden. Door het organiseren van beschermingsmaatregelen probeert de gemeente dit te voorkomen. Gezondheidsbescherming is het geheel van activiteiten en maatregelen dat er toe bijdraagt dat mensen minder worden blootgesteld aan schadelijke omstandigheden.

Krachtige Coalities, Lokaal gezondheidsbeleid 2018-2023

De samenleving verandert snel en “een leven lang leren” is ook voor inwoners van Twenterand actueel. We willen als gemeente dat onze inwoners in staat worden gesteld om zelfredzaam te zijn en deel te nemen aan de samenleving.
De opgave hierin is dat kansen worden benut voor een zo goed mogelijke positie op de arbeidsmarkt. Hiervoor moeten we de komende jaren blijven investeren in het verder naar beneden brengen van laaggeletterdheid. De doorgaande lijn van voorschool naar basisschool wordt versterkt. In 2021 is gestart met overleg over de verdeling van de zogenaamde NPO-gelden (Nationaal Programma Onderwijs) met vve-aanbieders, basisscholen en voortgezet onderwijs. Dit programma loopt tot en met 2025 om door corona opgelopen onderwijsachterstanden in te lopen. Lokaal is in overleg met onderwijs en kinderopvang besloten om vooral in te zetten op het vergroten van de mentale weerbaarheid en de mentale gezondheid van kinderen en jongeren.

Iedere inwoner is zo lang en zoveel mogelijk zelfredzaam.

Het doel van onderwijsachterstandenbeleid is in een vroegtijdig stadium achterstanden en problemen bij kinderen signaleren. Zo kan tijdig de juiste ondersteuning geboden worden en hebben kinderen op vervolgonderwijs een betere start.  Tevens hopen we met deze preventieve inzet in de toekomst minder vaak jeugdhulpvoorzieningen in te zetten.

Laaggeletterden zijn niet of sterk verminderd in staat om  gedrukte of geschreven informatie te gebruiken en kunnen hierdoor minder goed functioneren in de samenleving, thuis en op het werk. Onze doelstelling is om te komen tot een vermindering van de laaggeletterdheid in Twenterand met als resultaat een grotere kans op geluk, gezondheid en groei van onze inwoners. 

De voorzieningen voor onderwijshuisvesting en leerlingenvervoer voldoen aan de normen die in de lokale verordeningen zijn vastgelegd. Tevens zorgt de gemeente dat er in specifieke gevallen extra ondersteuning beschikbaar is voor kinderen in aanvulling op een passende onderwijsplek, zoals het passend onderwijs beoogt.

Inhoudelijk perspectief 

Ook in 2022 ging het met de meeste jeugdigen en gezinnen in onze gemeente goed. We hebben extra aandacht gehad voor het mentaal welzijn van jongeren waar dat door Corona onder druk was komen te staan. Er zijn in samenwerking met onderwijs en inzet van NPO-subsidie trajecten opgestart zoals schooljudo, extra inzet POH-Jeugd, SOVA (Sociale Vaardigheden), sportclinics en extra inzet van Schoolgericht Maatschappelijk Werk. 

Verder is in aanvulling op de wensen van de gemeenteraad om jongerenparticipatie opnieuw vorm te geven een behoefte-onderzoek onder jongeren uitgevoerd. Hieruit lijkt onder meer dat jongeren graag meepraten met en betrokken zijn bij onderwerpen die hen aangaan. Ook heeft dit onderzoek een eerste groep jongeren opgeleverd, die deel wil nemen aan het jongerenpanel. Dit jongerenpanel 2.0 heeft in 2022 een eerste advies uitgebracht, dat inhoudelijk ingaat op de mentale gezondheid onder jongeren. 

Voorliggende oplossingen 
In 2022 zagen we een toename van het aantal ‘lichte’ zorgvragen van jongeren bij de huisartsen op het gebied van geestelijke gezondheid. We zijn daarom zeer content met de uitgebreide samenwerking die we met de huisartsen hebben door middel van praktijkondersteuners Jeugd (POH-Jeugd). De uitbereiding die in 2021 gerealiseerd is, is in 2022 gecontinueerd door blijvende drukte. Eerder leek de toegenomen drukte met name een effect van corona, echter blijkt uit de data van 2022 dat dit maar een klein gedeelte is.  
Vanuit het coalitieakkoord zijn er in het jeugdbeleid enkele wijzigingen voorbereid in 2022. Deze worden in de praktijk merkbaar in 2023 en 2024. Hierbij kan gedacht worden aan extra inzet gezinswerk, het gedeeltelijk stopzetten van de subsidie aan het Centrum voor Jeugd en Gezin en het verlagen het bedrag voor de pedagogische gezinsondersteuning van de jeugdgezondheidszorg.  
In 2022 werd het jongerenwerk nog steeds uitgevoerd door de vier bestaande organisaties. Hierover later meer. 

Veiligheid
We zagen in Twenterand in 2022 een daling van het aantal meldingen en adviezen bij VTT, terwijl er Twentebreed juist weer sprake van een stijging van het aantal meldingen. Wachtlijstvrij werken kwam daardoor wederom onder druk te staan. Door personele wijzigingen was de inzet van VTT lokaal soms minder zichtbaar. Regionaal is in 2022 gewerkt aan een regionale visie Huiselijk geweld en Kindermishandeling en een Regionale aanpak Mensenhandel. In 2023 zorgen we voor een lokaal plan van aanpak.  Het huidige stelsel van Jeugdbescherming was in 2022 meermaals negatief in het nieuws. De Jeugdbescherming moet effectiever en slimmer georganiseerd worden. In het kader van het Toekomstscenario Jeugd- en Gezinsbescherming zijn in Twente de eerste verkennende gesprekken gevoerd over de manier waarop we dat in Twente vorm willen geven. De samenwerking tussen de procesmanagers en het Kenniscentrum Mensenhandel Twente (KMT) komt steeds meer van de grond. Zij hebben een sterke verbinding met professionals en zijn op een laagdrempelige manier te consulteren. 

Regio en geïndiceerde hulp 
In 2021 is de Regiovisie Jeugdhulp vastgesteld en in 2022 zijn de eerste stappen gemaakt om de visie te laten landen in een regionale samenwerkingsagenda en de strategische inkoop jeugdhulp 2025. In 2022 zijn in de sub-regio Almelo concrete projecten gestart rondom onderwijs en zorg. Op de Elimschool is er een onderwijs-zorg klas gestart en daarnaast is er in Twenterand een bijeenkomst georganiseerd over hoogbegaafdheid voor de partners in het voorliggend veld.  

In de totale geïndiceerde jeugdhulp is in 2022 een afname te zien ten opzichte van 2021. De afname kan verklaard worden door een wijziging in de financiering van jeugdigen, ook wel het woonplaatsbeginsel jeugdwet genoemd. In het woonplaatsbeginsel blijft de gemeente van herkomst (financieel) verantwoordelijk voor de jeugdige. Er is dan ook een totale afname zichtbaar, echter is de zorgdichtheid per 1000 inwoners van Twenterand gedaald met 0,1%. 

Het is van belang om voldoende pleegouders te hebben. Er is daarom in juni een bijeenkomst over pleegouderschap georganiseerd voor pleegouders en andere inwoners die interesse hebben in het pleegouderschap. Ook zijn er in de Week van de Pleegzorg in november bezoeken geweest van de wethouder aan pleeggezinnen.

Evenwichtig opgroeiende jeugd, die actief deelneemt aan de maatschappij.

De meeste jeugdigen groeien probleemloos op, ouders zijn hiervoor als eerste verantwoordelijk. Daarnaast zijn er voldoende voorzieningen op het gebied van sport, welzijn, cultuur, educatie, gezondheid en vrije tijd waarin de Twenterandse jeugd zich kan ontwikkelen.

De gemeente wil voorkomen dat lichte opvoed- of opgroeivragen uitgroeien tot zorgvragen.

Voor ouders en jeugdigen waarvoor het niet vanzelfsprekend is dat alles vanzelf goed verloopt, is aanvullende ondersteuning of zorg nodig om ook voor hen de kans om evenwichtig op te groeien mogelijk te maken of te vergroten. We streven naar effectieve en efficiënte ondersteuning en zorg waarmee we de eigen kracht van ouders en jeugdigen versterken met als doel dat ze zo snel mogelijk en zo goed mogelijk hun eigen leven (weer) vorm kunnen geven. De gemeente heeft op grond van de Jeugdwet een jeugdhulpplicht, die waarborgt dat jeugdigen de hulp ontvangen die zij nodig hebben. Met deze verantwoordelijkheden heeft de gemeente meer instrumenten in handen om hierop te sturen.

Het doel van het ontwikkelprogramma transformatie is om samen met onze inwoners en samenwerkingspartners te komen tot nieuwe oplossingen, nieuwe vormen van samenwerking en ondersteuningsvormen, met als doel het nog beter, efficiënter en doelmatiger ondersteunen van inwoners die dit nodig hebben. Dit doen we op basis van een visie in combinatie met ervaringen uit de praktijk. We willen het transformatieproces gezamenlijk met onder meer het voorliggend veld vormgeven. In 2022 zijn hiertoe gesprekken gestart over het vormen van een maatschappelijke agenda, en wordt er gewerkt aan een uitgangspuntennotitie over het voorliggend veld. 

Het overkoepelend beleid van het programma Sociaal is opgenomen in onze Integrale Beleidsnota Sociaal Domein (2019-2023). Vanuit deze nota werken we aan vernieuwing en betaalbaarheid van het brede takenpakket in het (gedecentraliseerde) sociaal domein. Dat vraagt om een andere werkwijze, ook wel transformatie genoemd. In Twenterand organiseren we hierop middels een eigen ontwikkelprogramma Transformaties, waarin interventies samenkomen (lokaal en regionaal) en wij met samenwerkingspartners en inwoners willen we komen tot nieuwe oplossingen, nieuwe vormen van samenwerking en ondersteuningsvormen, met als doel het nog beter, effectiever en doelmatiger ondersteunen van inwoners die dit nodig hebben. In 2022 is gestart met het updaten en actualiseren van deze IBN, die in de loop van 2023 gereed zal zijn. 

Integrale Beleidsnota Sociaal Domein 2019-2023

Het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten op het programma ‘sociaal domein’ is  € 1.413.000 lager dan geraamd. Dit verschil wordt onder andere veroorzaakt door onderstaande gegevens.

Sociale Zaken
•    Op de algemene bijstand zit een voordeel van €754.000. Een gedeelte van dit voordeel, namelijk € 346.000, komt door minder personen in de bijstand en er is meer verhaald. Verder is er voor € 222.000 minder aan loonkostensubsidie uitgegeven en is er € 186.000 meer BUIG-budget ontvangen dan begroot. 
•    Het participatiebudget laat een voordeel zien van € 260.000. De oorzaak hiervan is puur volumewerking, want er zijn minder verstrekkingen geweest.
•    Wat betreft de sociale werkvoorziening is er in 2022 sprake van een incidenteel voordeel van € 74.000, ondanks dat er € 100.000 meer aan personeelslasten is besteed dan begroot. Het voordeel wordt mede veroorzaakt door een positieve eindafrekening van Ontplooj van € 124.000 en € 50.000 minder kosten aan OMD-vervoer.
•    Onder sociale zaken is ook voor € 890.000 aan kosten geboekt voor de vluchtelingen uit Oekraïne. De inkomsten hiervan zitten in de algemene uitkering en derhalve heeft dit voor deze doelenboom een negatief effect. Echter, overall laten de kosten voor de vluchtelingen uit Oekraïne in 2022 een onderschrijding zien van €2.400.000.

Maatschappelijke Ondersteuning
•    De was- en strijkservice laat voor 2022 een voordeel zien van € 150.000 op het budget voor maatwerkvoorzieningen. Echter, op maatwerkvoorzieningen is er overall alsnog een nadeel van € 78.000. De oorzaak is te vinden in een volume effect wat betreft het aantal maatwerkvoorzieningen. 
•    De voorzieningen WMO laten een voordeel zien van € 245.000. Dit wordt veroorzaakt door een strengere verordening en meer hergebruik van de voorzieningen die terug zijn gekomen.  
•    Er is voor € 76.000 meer aan eigen bijdrages maatwerkvoorzieningen en opvang WMO ontvangen dan begroot. Dit is een incidenteel voordeel.
•    De eenzaamheidsgelden die beschikbaar zijn gesteld zijn niet allemaal uitgegeven. Hiervan is nog € 82.500 over. Aan de raad wordt voorgesteld om dit bedrag van het jaarrekeningsaldo te bestemmen voor dit doel in 2023. 
•    Algemene voorzieningen WMO heeft een voordeel van € 56.000. Dit komt doordat er minder verstrekkingen zijn geweest en een langere afhandeltermijn van meldingen, waardoor mensen uit zichzelf oplossingen en alternatieven zijn gaan zoeken. Daarnaast zijn de consulenten kritischer gaan kijken in combinatie met het feit dat er meer gekeken wordt naar mogelijkheden in het voorliggend veld.
•    Het budget van WMO begeleiding is bij de bestuursrapportage nog € 500.000 naar beneden bijgesteld, maar door volume effecten in het tweede halfjaar en een grillig declaratieverloop is dit budget toch met € 406.000 overschreden.  
•    Eerstelijnsloket WMO laat een onderschrijding zien van € 32.500, omdat de plannen nog niet volledig tot uiting zijn gekomen in 2022. Dit is nog in ontwikkeling. 
•    Er is dit jaar € 57.000 minder uitgegeven aan integraal genotsmiddelenbeleid / verslavingspreventie. Omdat er nog een reserve is voor dit doel van ongeveer hetzelfde bedrag, kan dit bedrag vrijvallen in het jaarrekeningsaldo.
•    Op de PGB WMO is sprake van een voordeel van € 434.000. Dit voordeel bestaat voor € 166.000 uit een voordeel op de PGB’s (WMO en HO). Dit komt door een strengere verordening en meer zorg in natura. Verder is er nog een onderschrijding van € 226.000 op het uitvoeringsbudget, omdat niet het gehele bestedingsplan is uitgevoerd. Ook laat de bijdrage aan de Regio Twente op dit budget een onderschrijding van € 41.000 zien. 

Gezondheidszorg
•    Het onderdeel jeugdgezondheidszorg maatwerkdeel laat in 2022 een voordeel zien van € 13.000. Dit bestaat uit meerdere overschrijdingen, namelijk de afwikkeling en dus extra bijdrage van het GGiD dossier van € 94.000 en de extra kosten voor meer inzet op POH van € 43.000. Daartegenover staan de niet ingezette POK-middelen (kinderopvangtoeslag) die bij de jaarrekening 2021 beschikbaar zijn gesteld voor 2022 (€ 150.000). Deze middelen zijn destijds in de algemene risicoreserve gestort en dit bedrag is nog niet uitgegeven. Aan de raad wordt voorgesteld om dit bedrag in 2023 beschikbaar te houden vanuit de algemene risicoreserve. Daarnaast is in 2022 ook weer een bijdrage POK ontvangen. Dit betreft een bedrag van € 108.000. Dit zit in het voordeel op de algemene uitkering. Voorgesteld wordt dit deel van het jaarrekeningsaldo te bestemmen voor uitgaven in het kader van POK (zie ook de toelichting bij de algemene dekkingsmiddelen). 

Onderwijs
•    Het leerlingenvervoer laat een nadeel zien van € 66.000. Dit komt door een toename van 33 leerlingen.
•    De kinderdagopvang laat een overschrijding zien van € 28.500, welke is veroorzaakt doordat er meer inspectiekosten zijn geweest dan begroot. 
•    Op het budget van algemene kosten onderwijs is in 2022 een onderschrijding te zien van € 14.500. Dit wordt veroorzaakt door het nog niet aangewende budget van €100.000 welke bij de bestuursrapportage door de raad beschikbaar is gesteld voor de klimaatinstallatie Brede School Den Ham. De kosten zullen in 2023 komen, waardoor aan de raad wordt voorgesteld om dit bedrag hiervoor te bestemmen. Verder zijn er op dit budget voor € 84.500 aan kosten gemaakt voor de vluchtelingen in Oekraïne. Zoals eerder benoemd, zitten de inkomsten hiervan in de algemene uitkering. 

Jeugd
•    Jeugdhulp kent een overschrijding van €130.000. Dit wordt mede veroorzaakt door een taakstelling van €1.000.000 die was ingeboekt voor het woonplaatsbeginsel. De verwachting was dat de afwikkeling van de compensatieregeling hiervoor in 2022 zou plaatsvinden, maar helaas is dat door het Rijk niet gelukt bij de decembercirculaire 2022 en zal de compensatie in 2023 plaatsvinden. Dit zal resulteren in een incidenteel voordeel van €1.809.000 (= het toegekende bedrag in de meicirculaire 2023) in 2023. Verder is het aantal jeugdigen met zorg minder toegenomen dan verwacht, terwijl hier in de begroting wel rekening mee was gehouden. Deze meevaller compenseert het nadeel op het woonplaatsbeginsel. Dit voordeel, voortvloeiend uit het minder aantal jeugdigen met zorg, is in de reserve sociaal domein gestort.
•    Van de centrumgemeente Almelo is een bedrag van € 670.000 ontvangen inzake beschermd wonen. In de afgelopen jaren zijn in de regio minder kosten gemaakt dan de ontvangen rijksbijdrage. De verschillen zijn verdeeld over de regio. Deze middelen zijn benodigd voor doorontwikkeling en doordecentralisatie beschermd wonen (een wettelijke verplichte taak), daarom zijn deze gelden in de reserve sociaal domein gestort.
•    Er is minder uitgegeven aan meerjarig onderhoud van € 23.000. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken'. De onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Deze werken zijn verschoven naar 2023. 
•    Op individuele voorzieningen natura jeugd is een onderschrijding van € 248.000, omdat er begroot was op een groter aantal jeugdigen (€ 148.000). Daarnaast is de € 100.000 die beschikbaar is gesteld voor verblijfskosten niet aangewend.