Programma Ruimte

De opgaven voor het programma ruimte liggen op verschillende  gebieden: Openbare Orde en Veiligeheid, Openbare Ruimte en Verkeer, Duurzaamheid en Bouwen, Vastgoed en VTH. Alle thema's zijn volop in ontwikkeling door veranderende wetgeving en maatschappelijke ontwikkelingen. Er is veel gebeurd en gerealiseerd. 

Klimaatthema’s (energietransitie, klimaatadaptatie en transitie naar een circulaire economie), de invoering Omgevingswet en andere onderwerpen hebben impact op inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en ook voor onze eigen organisatie.  Ook de integraliteit, de samenhang tussen de ondewerpen wordt steeds belangrijker en complexer. Hierdoor worden  de onderwerpen participatie en communicatie steeds belangrijker. 

De invoering van de Omgevingswet is in 2022 weer  uitgesteld en treedt naar verwachting begin  2024 in werking. De werkzaamheden voor de invoering van de Omgevingswet zijn in volle gang.  De Omgevingsvisie 1.0 is in de gemeenteraad vastgesteld en vormt de  strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving. Afgelopen jaar is gewerkt aan de werking van de Omgevingswet en de impact op de werkwijze binnen de organisatie. ook is een start gemaakt met het Omgevingsplan Twenterand.

Onze ambities voor klimaat en duurzaamheid zijn in de Agenda Duurzaamheid vastgelegd. Deze ambities leidden er toe dat we samen met inwoners, ondernemers en tal van maatschappelijke partners flink de schouders eronder moeten zetten. De gemeente heeft vanuit de rijksoverheid een regierol bij de uitfasering van het gebruik van aardgas (warmtetransitie) gekregen net als in regionaal verband bij de lokale opwek van duurzame elektriciteit. Eveneens werkten we aan de (op)laadinfrastructuur en hebben aandacht besteed aan klimaatneutraal inkopen en duurzaam aanbesteden. Dit alles heeft ruimtelijk consequenties die in het Omgevingsbeleid een plek moeten krijgen. 

Het thema wonen is enorm in ontwikkeling. Er komt  nieuwe wetgeving op de gemeente af, het rijk heeft een enorme groeiambitie  en de woningmarkt blijft onder druk staan. Met de Woonvisie als basis zetten we in op het ontwikkelen van inbreidingslocaties en zoeken we naar uitbreidingslocaties voor wonen en werken. Ook willen we een regionale rol vervullen. Twenterand staat voor een woningbouwopgave. Er is grond aangekocht in Vriezenveen Noord en er is een start gemaakt met de gebiedsontwikkeling Vriezenveen Zuid.

Om de verschillende doelgroepen op de woningmarkt goed te helpen is het nodig de juiste kwaliteit woningen te bouwen en doorstroming op de woningmarkt te bevorderen.  Starters zijn op zoek naar betaalbare woningen en het toenemend aantal ouderen zoekt een woning waarin ze lang zelfstandig kunnen blijven wonen. Ook zijn er specifieke doelgroepen, zoals woonwagenbewoners, met eigen woonwensen. 

In de kernen zijn weer nieuwe woningen gebouwd en op verschillende locaties zijn kavels uitgegeven. Ook was er grote belangstelling voor de kavels op het bedrijventerrein Oosterweilanden. 

Een onderwerp met een enorme impact voor bewoners, ook in 2022  is de problematiek rondom het Kanaal Almelo – de Haandrik. Vanwege schade aan hun panden en de nog onzekere situatie m.b.t. de schadeafhandeling leven veel gedupeerde bewoners langs het kanaal Almelo - de Haandrik in grote zorgen en onzekerheden. 

Op het gebied van openbare orde en veiligheid blijven we werken aan een veilig Twenterand. Dit doen we door overlast en criminaliteit te verminderen en fysieke onveiligheid te voorkomen en aan te pakken. Eind 2021 is het Integraal Veiligheidsbeleid voor de periode 2022-2025 vastgesteld waarin onder andere de thema's ondermijning en  zorg, jeugd en veiligheid een prominentere plek hebben gekregen. In 2022 is gestart met de uitvoering van verschillende onderdelen uit dit plan. 

De oorlog in de Oekraïne heeft veel tijd en inzet gevraagd van verschillende collega's. Opvang van mensen uit het oorlogsgebied, regelingen van (tijdelijke) huisvesting etc., verlenen van vergunningen etc. De oorlog heeft ook gevolgen voor beschikbaarheid en de prijzen van grondstoffen. Door de oorlog in Oekraïne stijgen de prijzen. Ook zijn hierdoor materialen beperkt beschikbaar. 

Een aantal ambities zijn deels of niet gehaald door capaciteitstekort. De arbeidsmarkt is krap. Het is moeilijk om vacatures te vervullen. Dit blijft ook zo in 2023 en kan er voor zorgen dat we onze ambities moeten bijstellen.

Overlast, onveiligheid en ondermijning door (georganiseerde) criminaliteit ontstaan daar waar de gelegenheid zich voordoet. Twenterand is nog steeds een leefbare en veilige gemeente te noemen. Er wordt integraal gewerkt aan het voorkomen en tegenaan van overlast, onveiligheid en ondermijning door (georganiseerde) criminaliteit. Verder is het noodzakelijk om te blijven investeren in bovenlokale samenwerking. Dit doen we op het gebied van openbare orde en veiligheid vooral samen met de gemeente Almelo. Onveiligheid en (georganiseerde) criminaliteit stopt tenslotte niet bij de gemeentegrens.

Twenterand is een veilige gemeente

In september 2021 is de Aanpak Klimaatadaptatie vastgesteld op basis waarvan maatregelen worden uitgevoerd. Er is in 2022 fors ingezet op communicatie over klimaatadaptatie om meer bekendheid te geven aan dit onderwerp en inwoners en bedrijven te informeren over wat zij zelf kunnen doen om overlast tegen te gaan. Verder is gecommuniceerd over de maatregelen en acties, die overheden nemen op dit gebied.    

In 2022 werkten we verder aan het oplossen van verkeersknelpunten. We bevorderden daarmee de verkeersveiligheid en een vlotte en soepele afwikkeling van het verkeer. Dat doen we op basis van de vastgestelde verkeersvisies per kern en de geprioriteerde maatregelenlijst.

Een aantrekkelijke en veilige openbare ruimte

Per taakveld (openbaar groen, riolering enz.) is vastgelegd aan welke kwaliteitseisen het onderhoud en beheer moeten voldoen. De manier waarop dat is vastgelegd is een beleids-/beheerplan. Daarmee wordt duidelijkheid gegeven aan de gemeenteraad en aan inwoners.

Per jaar wordt gekeken welke nieuwe infrastructurele werken worden gerealiseerd. Op basis van het beschikbare budget worden de hoogst geprioriteerde werken uitgevoerd.

Hiermee wordt bedoeld dat voor auto, fiets, trein en bus wordt geprobeerd het voorzieningenniveau minimaal op hetzelfde niveau te houden. Vooral voor bus en trein wordt geprobeerd dat middels overleg (ook in regionaal verband) te realiseren en mogelijk te verbeteren.

Agenda Duurzaam Twenterand - In de periode 2018-2022 vormde de Agenda duurzaam Twenterand de basis voor de gemeentelijke inzet op de onderwerpen energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie. Daarin stonden de lange termijn doelen en ambities, waaraan  we werken  samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners. In 2022 is voor de eerste keer de opbrengst van het Zonnepark Oosterweilanden via de duurzaamheidssubsidie Twenterand naar inwoners van Twenterand gegaan.

Energietransitie - In 2022 hebben gemeenten van het rijk een voorschot gekregen op de beschikbare rijksmiddelen voor de uitvoering van de taken uit het Klimaatakkoord. Twenterand heeft in 2022 aan extra rijksmiddelen voor uitvoeringskosten Klimaatakkoord € 241.562,- ontvangen.  Voor de periode van 2023 tot 2030 zullen gemeenten structureel een (hogere) rijksbijdrage ontvangen. Deze middelen zijn bedoeld voor de opbouw van een gemeentelijke uitvoeringsorganisatie voor de uitvoering van klimaattaken.

Circulaire economie

De gemeente Twenterand werkt toe naar een circulaire economie in 2050. Als tussendoel streven we er naar om in 2030 50 procent minder primaire grondstoffen te gebruiken. Dit doen we o.a. door te blijven zoeken naar verbeteringen in de afvalinzameling, zoals het vergroten van het aantal afvalstromen op de milieustraat. Landelijke en externe ontwikkelingen zorgen voor nieuwe uitdagingen. Marktprijzen voor (secundaire) grondstoffen fluctueren en hebben negatieve en positieve invloeden. 

Klimaatadaptatie - Het thema klimaatadaptatie wordt behandeld onder de doelenboom Openbare ruimte en verkeer.

Omgevingsbeleid - De thema’s (energie, warmte en klimaatadaptatie ) moeten een plek krijgen in het omgevingsbeleid van de gemeente. De ruimtelijke afwegingen die met de RES, klimaatadaptatie, bodem en water en andere opgaven samenhangen, vragen om democratische besluitvorming van gemeenten, provincies, waterschappen en Rijk. Uiteindelijk besluiten raads- en statenleden over de ruimtelijke consequenties van de Regionale Energie Strategie Twente via het Omgevingsbeleid en de daarbij horende Omgevingsvisie, Omgevingsprogramma’s en Omgevingsplannen. Zie hiervoor de doelenboom Bouwen, wonen, ruimtelijke ontwikkelingen en VTH.

 Een duurzame en leefbare omgeving

Onder duurzaamheid verstaan we het verbeteren van de balans tussen sociale, ecologische en economische ontwikkeling, waar bij ook effecten voor toekomstige generaties en effecten elders ter wereld worden meegenomen.

Dit doel van het milieubeleid is het borgen van de juiste ecologische voorwaarden voor natuur en biodiversiteit.

Het gaat hier om het bewaken en verbeteren van de leefomgevingskwaliteit voor bewoners.

Klimaatakkoord

Klimaatakkoord gebouwde omgeving

Omgevingswet
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet en de daarbij horende processen in werking. Om voldoende voorbereid te zijn, is in 2022 en wordt in 2023 intensief gewerkt aan de veranderingen. 

In december 2021 is de Omgevingsvisie vastgesteld door de gemeenteraad.

Voorbereiden en ontwikkelen fysieke projecten
In 2022 is een deel van de inbreidingslocatie Mozaïek afgerond . Ruimtelijke ontwikkelingen, zoals de centrumontwikkelingen Vriezenveen en Vroomshoop Oost en tal van andere initiatieven  hebben grote inzet van onze organisatie gevraagd. 

Strategie Gemeentelijk vastgoed
In 2022 heeft de gemeente gewerkt aan het onderhouden en verduurzamen van het gemeentelijke vastgoed. De verduurzaming van het gemeentehuis is in 2022 gestart. Ook zijn er voorbereidingen getroffen om in 2023 te kunnen starten met de Sectorale Routekaart Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed.

In Twenterand is het prettig wonen en werken

De doelen worden bereikt door keuzes te maken richting het mogelijk maken van maatschappelijke ontwikkelingen waarbij tevens sprake is van ‘een goede ruimtelijke ordening’ en een ‘goede fysieke leefomgeving’. We streven naar het bevorderen van een duurzame ruimtelijke kwaliteit in een dynamische omgeving. Bij het bereiken van leefbare kernen en buitengebied gaat het om de kwaliteit van de leefomgeving: ruimte scheppen, maar ook het gebruik van maatschappelijke functies afwegen.

De doelen worden bereikt door keuzes te maken richting het mogelijk maken van maatschappelijke ontwikkelingen waarbij tevens sprake is van ‘een goede ruimtelijke ordening’ en een ‘goede fysieke leefomgeving’. We streven naar het bevorderen van een duurzame ruimtelijke kwaliteit in een dynamische omgeving. Bij het bereiken van leefbare kernen en buitengebied gaat het om de kwaliteit van de leefomgeving: ruimte scheppen, maar ook het gebruik van maatschappelijke functies afwegen.

De doelen worden bereikt door keuzes te maken richting het mogelijk maken van maatschappelijke ontwikkelingen waarbij tevens sprake is van ‘een goede ruimtelijke ordening’ en een ‘goede fysieke leefomgeving’. We streven naar het bevorderen van een duurzame ruimtelijke kwaliteit in een dynamische omgeving. Bij het bereiken van leefbare kernen en buitengebied gaat het om de kwaliteit van de leefomgeving: ruimte scheppen, maar ook het gebruik van maatschappelijke functies afwegen.

Beleidskader gemeentelijk vastgoed

Regionale woonagenda Twente

Woondeal Twente

Het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten op het programma ‘ruimte’ is € 1.573.000 lager dan geraamd. Dit verschil wordt onder andere veroorzaakt door onderstaande gegevens.
Openbare orde en veiligheid
•    Het product brandweer laat een voordeel zien van € 75.000. Dit komt door de restitutie van het voordelig resultaat van de jaarrekening van de Veiligheidsregio over 2021.

Openbare ruimte en verkeer
•    Op het product 'wegen' is sprake van een voordeel van € 295.000. Dit voordeel wordt onder andere veroorzaakt door een voordeel op de kapitaallasten. Investeringen zijn later (of nog niet) uitgevoerd. In het jaar van investering wordt nog geen kapitaallast geboekt, deze zijn (als het kredieten van 2021 of ouder zijn) wel geraamd.
•    Op openbare verlichting zijn de kapitaallasten € 24.000 lager dan geraamd doordat investeringen wat achter lopen bij de raming. Dit komt in 2023.
•    Het product ‘bruggen’ sluit met een voordelig saldo van € 277.000. Dit wordt met name veroorzaakt doordat het meerjarig onderhoud lager is dan begroot. De kosten voor meerjarig onderhoud worden gedekt uit de reserve 'onderhoud gebouwen, bruggen en kunstwerken', de onttrekking uit deze reserve is eveneens lager dan geraamd. Werken zijn verschoven naar 2023. 
•    Het product ’verkeer en vervoer’ sluit met een voordelig saldo van € 121.000. Er is een afrekening van een subsidie ontvangen van de provincie over 2021 (€ 56.000). Dit was niet geraamd en is dus een eenmalig voordeel. Daarnaast zijn de kosten Regio Twente t.b.v. ‘verkeer en vervoer’ € 65.000 lager dan geraamd. In 2023 is de raming bijgesteld.
•    Het onderhoud aan damwanden en beschoeiingen is in 2022 niet uitgevoerd. Dit levert een eenmalig voordeel op van € 55.000. Dit voordeel wordt voor 50% uit riool gedekt (wordt verrekend met de voorziening).
•    Het product riool eindigt met een voordeel van € 708.000. Conform kadernota sluit het product riool met een voordeel van € 200.000, er wordt dan ook € 508.000 in de voorziening gestort. 
Dit voordeel heeft verschillende oorzaken. De kapitaallasten zijn € 163.000 lager dan geraamd. Dit komt voor het grootste gedeelte doordat investeringen nog niet uitgevoerd zijn (dus kapitaallasten wel geraamd, maar werkelijk nog geen kosten). Er is een aantal investeringen doorgeschoven naar 2023 en verder. Hier is in het nieuwe GRP 2019-2023 rekening mee gehouden. Deze uitgaven (en dus ook de onttrekking uit de voorziening) komen dus later. Daarnaast zijn de inkomsten rioolrechten € 141.000 hoger dan geraamd en zijn er minder kosten, bv. onderhoud, inspectiekosten en kwijtschelding geweest van ongeveer € 131.000.
•    Het voordeel op het product ‘begraafplaatsen’ is € 216.000. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat er meer is ontvangen aan begrafenisrechten dan geraamd. Dit komt, net als in 2021, door het feit dat er meer mensen zijn overleden en dat er behoorlijk wat grafrechten zijn verlengd c.q. omgezet naar eeuwigdurend recht. Hiermee is geen rekening gehouden in de begroting. Er is een bedrag van € 220.000 in de reserve begraafplaatsen gestort, waardoor het product, conform de begroting, sluit op een saldo van € 125.000. 

Duurzaamheid, milieu en VTH
•    Het product ‘huisvuil’ laat een voordeel zien van € 357.000 t.o.v. de begroting. De verklaring voor dit bedrag is: 
-    Er is een hoger dividend van ROVA ontvangen; € 100.000 komt ten gunste van de gewone dienst, het meerdere van € 28.000 komt ten gunste van het product ‘huisvuil’. Hier is in de begroting geen rekening mee gehouden.  
-    Aan de kostenkant zien we lagere kosten Rova van € 207.000 door minder kosten inzameling textiel en oud papier en meer vergoedingen voor afval. Door deze lagere kosten is er ook sprake van een lagere toerekening van btw aan het product ‘huisvuil’ van € 59.000
-    De opbrengst van de pmd inzameling is € 107.000 hoger dan geraamd. Er is meer pmd ingezameld en er is een afrekening van 2020 geboekt in 2022 van € 57.000 als ontvangst.
Per saldo wordt er een bedrag gestort in de voorziening afval van € 324.243 (was onttrekking geraamd van € 40.000). Hierdoor stijgt de voorziening in 2022 naar € 993.204.
•    De kosten van de ODT zijn overschreden met € 170.000. Er is een afrekening van de ODT over 2022 opgenomen als nog te betalen, omdat we meer producten hebben afgenomen dan waarvoor we betalen. Dit gaat om een bedrag van € 135.000. 
•    Het product ‘milieubeheer’ laat een voordelig saldo zien van € 100.000. Dit bedrag wordt verrekend met de reserve duurzaamheid, duurzaamheidsfonds en asbest.

Bouwen, wonen en ruimtelijke ontwikkeling
•    Er is in 2022 een decentralisatie uitkering omgevingswet en wet kwaliteitsborging ontvangen van € 415.000. Dit bedrag is verrekend met de reserve omgevingswet.
•    In 2022 zijn meer leges RO en omgevingswet ontvangen (totaal € 97.000). Daar tegenover staan hogere kosten bestemmingsplan van Zuidmaten en de Aldi (advocaatkosten), die niet voorzien waren (€ 32.000). 
•    Het product ‘grondbedrijf’ laat een voordeel zien van € 71.800. Het resultaat van de complexen is toegevoegd aan de reserve grondbedrijf.