Programma Ruimte

In deze kadernota 2026 leggen we vast wat we als gemeente Twenterand willen bereiken en waar we de komende jaren op inzetten. De nota bevat doelen op vier belangrijke beleidsterreinen: openbare orde en veiligheid, openbare ruimte en verkeer, duurzaamheid en milieu, en bouwen en wonen. Per thema geven we aan wat er speelt, wat we willen verbeteren en welke stappen we daarvoor zetten.

Doelenboom openbare orde en veiligheid
We zetten in op het verbeteren van de leefbaarheid en het terugdringen van overlast en fysieke verloedering. Boa’s spelen daarin een belangrijke rol. Ze zijn zichtbaar in de wijken en zorgen voor toezicht en handhaving. Daarnaast pakken we ondermijning actief aan. Twenterand is door het uitgestrekte buitengebied gevoelig voor dit soort georganiseerde criminaliteit. We werken met partners samen in een integrale aanpak, zoals vastgelegd in het Actieplan Ondermijning 2025-2027. Ook brengen we zorg en veiligheid dichter bij elkaar, bijvoorbeeld bij personen met verward gedrag of jongeren die dreigen af te glijden. Tot slot zorgen we dat we als gemeente goed voorbereid zijn op rampen of crisissituaties, via onze samenwerking met de Veiligheidsregio Twente.

Doelenboom openbare ruimte en verkeer
We stellen per taakveld (zoals groenonderhoud, wegen of riolering) vast welk kwaliteitsniveau we willen leveren. Inwoners en raad weten daardoor wat ze kunnen verwachten.  De benodigde, vervangende capaciteit bij de buitendienst vanwege de uitstroom WSW vraagt nog om nader onderzoek. We verbeteren de infrastructuur stapsgewijs en zorgen dat de bereikbaarheid voor auto, fiets, bus en trein op peil blijft. Ook speelt klimaatadaptatie een grotere rol: bij werkzaamheden houden we rekening met hevige regenval en hitte. Daarnaast richten we wegen zo in dat ze veiliger worden, met als doel minder verkeersslachtoffers.

Doelenboom duurzaamheid, milieu en VTH
We willen dat inwoners, bedrijven en de gemeente zich bewuster gedragen en duurzamer handelen. We investeren in een gezonde en veilige leefomgeving. Dat vraagt ook om een stevige inzet op milieutaken. De Omgevingsdienst Twente (ODT) voert deze taken voor ons uit. Door landelijke ontwikkelingen en extra eisen – zoals de aanbevelingen van de commissie-Van Aartsen – moeten we structureel meer bijdragen aan de ODT om alle wettelijke taken goed te kunnen blijven uitvoeren. Dit is reeds verwerkt in onze meerjarenbegroting. 

Doelenboom bouwen, wonen en ruimtelijke ontwikkeling
Er ligt een grote woningopgave. We voeren het Programmaplan Woningbouw 2024–2027 uit, waarmee we de bouw van meer betaalbare en passende woningen versnellen. De ambitie staat overeind om de afgesproken aantallen te realiseren. Helaas is het lastig in de praktijk te realiseren gezien de landelijke ontwikkelingen en knelpunten als stikstof, discussie om huurbevriezing etc. In 2025 stellen we een volkshuisvestingsprogramma op dat in 2026 wordt uitgevoerd. Hiermee zorgen we voor een beter aanbod, ook voor kwetsbare doelgroepen zoals ouderen of mensen met zorgbehoefte. We werken daarnaast volgens de nieuwe Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB). Die wetten vragen om meer voorbereiding, overleg en maatwerk bij bouwprojecten.

De Omgevingsvisie 2.0 vormt een belangrijke stap in de ontwikkeling van onze gemeente. Deze visie biedt een integrale benadering voor de toekomst van onze leefomgeving. Er wordt ingespeeld op uitdagingen en kansen op het gebied van wonen, voorzieningen, gezonde leefomgeving, werken, mobiliteit, energie, landschap, klimaat en water. In 2026 start fase 3, waarin gewerkt wordt aan een gebiedsgerichte uitwerking en de definitieve omgevingsvisie ter vaststelling wordt aangeboden.

Ook blijven we aandacht houden voor het dossier Kanaal Almelo – De Haandrik, waar bewoners kampen met schade en onzekerheid. Dit dossier vraagt om zorgvuldige communicatie en goed zicht op mogelijke financiële risico’s voor de gemeente.
Met deze kadernota leggen we de basis voor een veilige, leefbare en toekomstgerichte gemeente. We maken heldere keuzes, pakken problemen aan en blijven samenwerken met onze inwoners en partners.

Beoogd maatschappelijk effect
Twenterand is een veilige gemeente

Doelen
Verbeteren leefbaarheid en tegengaan fysieke verloedering
We willen onze wijken, veilig,  sociaal en leefbaar houden. Dit doen we o.a.  door te werken aan een schone en veilige fysieke omgeving. Ontwikkelingen in de maatschappij en een tegelijkertijd terugtrekkende politie op het gebied van overlast  en leefbaarheid zorgt ervoor dat er steeds meer van handhavers wordt verwacht. Toezicht en handhaving  door onze buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) is een belangrijk instrument voor het vergroten  van de leefbaarheid en (het gevoel van) veiligheid in de gemeente. Onze boa’s hebben een signalerende,  controlerende en handhavende rol en zijn breed inzetbaar.  We willen een schone, hele en veilige fysieke leefomgeving en blijvende samenwerking met partners 
met als doel elkaars werk te versterken.

Een integrale aanpak van georganiseerde criminaliteit (ondermijning)
Ondermijning of georganiseerde criminaliteit behelst veel vormen van criminaliteit. Kortgezegd komt het er op neer dat de boven- en onderwereld zich mengen doordat criminelen gebruik maken van legale  diensten. Twenterand is voor criminelen een interessant gebied mede door het grote buitengebied  rondom de dorpen. Ondermijning is echter niet goed zichtbaar en vaak zijn er ook geen directe  slachtoffers.  In het actieplan Ondermijning 2025 - 2027 staan concrete ambities, thema's en acties uitgeschreven die we in de jaren 2025, 2026 en 2027 gaan uitvoeren. 

Doelgerichte aanpak op zorg, jeugd en veiligheid
We zien dat de samenleving steeds complexer wordt en dat brengt risico’s met zich mee, zowel op het gebied van zorg en welzijn als op het gebied van veiligheid. Zo kan een persoon met zorgwekkend gedrag (woon)overlast veroorzaken of  een jongere afglijden richting criminaliteit. Daarom is het nodig om zorg en veiligheid met elkaar te verbinden en gezamenlijk op te trekken.  Een goede samenwerking in het zorg- en veiligheidsdomein helpt de (kwetsbare) inwoner en heeft een 
positief maatschappelijk effect, namelijk betere kwaliteit van leven en minder overlast en veiligheidsproblemen. 

Als gemeente goed voorbereid zijn op rampen en/of een crisis 
Het college van burgemeester en wethouders is belast met de organisatie van de brandweerzorg, crisisbeheersing en rampenbestrijding en de geneeskundige hulpverlening. De organisatie hiervan is conform de Wet Veiligheidsregio’s overgedragen aan het bestuur van de Veiligheidsregio Twente. De Veiligheidsregio maakt een beleidsplan, maar ook een regionaal crisisplan, gebaseerd op het regionale crisisprofiel van Twente. De crisisorganisatie heeft een stevig fundament met getrainde functionarissen. De gemeente Twenterand is binnen de regionale crisisorganisatie opgeleid en beoefend. Het doel is door een goed werkende crisisorganisatie en zelfredzame inwoners de schadelijke gevolgen bij incidenten, rampen en crisis te beperken

Beoogd maatschappelijk effect
Een aantrekkelijke en veilige openbare ruimte

Doelen
Openbare ruimte voldoet beter aan vastgestelde doelen
Per taakveld (openbaar groen, riolering enz.) is vastgelegd aan welke kwaliteitseisen het onderhoud en beheer moeten voldoen. De manier waarop dat is vastgelegd is een beleids-/beheerplan. Daarmee wordt duidelijkheid gegeven aan de gemeenteraad en aan inwoners.

Verbeteren infrastructuur
Per jaar wordt gekeken welke nieuwe infrastructurele werken worden gerealiseerd. Op basis van het beschikbare budget worden de hoogst geprioriteerde werken uitgevoerd.

Betere bereikbaarheid voor alle vervoerswijzen
Hiermee wordt bedoeld dat voor auto, fiets, trein en bus wordt geprobeerd het voorzieningenniveau minimaal op hetzelfde niveau te houden. Vooral voor bus en trein wordt geprobeerd dat middels overleg (ook in regionaal verband) te realiseren en mogelijk te verbeteren.

Klimaatbestendiger inrichten openbare ruimte
Bij werkzaamheden in de openbare ruimte zal rekening worden gehouden met klimaatadaptatie. Het gaat er om dat bij de uitvoering van onderhoud en beheer en ook bij projecten de openbare ruimte klimaatbestendiger wordt ingericht.  

Beoogd maatschappelijk effect
Een duurzame en leefbare omgeving

Doelen
Inwoners, bedrijven en gemeente zijn zich bewust van hun leefomgeving en handelen duurzamer
Onder duurzaamheid verstaan we het verbeteren van de balans tussen sociale, ecologische en economische ontwikkeling, waar bij ook effecten voor toekomstige generaties en effecten elders ter wereld worden meegenomen.

Een schoner, gezonder en veiliger leefomgeving
Het gaat hier om het bewaken en verbeteren van de leefomgevingskwaliteit voor bewoners.

Beoogd maatschappelijk effect
In Twenterand is het prettig wonen en werken

Doelen
Een betere toedeling van functies in de fysieke leefomgeving
Dat betekent dat we slimmer en zorgvuldiger de ruimte in Nederland inrichten zodat verschillende functies naast elkaar kunnen bestaan en beter op elkaar worden afgestemd. Wonen, werken, natuur, landbouw, energie opwekking etc.

Betere afstemming op de woningvraag
Op dit moment komt er veel op de gemeente af op het gebied van wonen. Er spelen verschillende thema’s, waarbij sprake is van zowel wettelijke verplichtingen als bestuurlijke afspraken. Om overzicht te krijgen en te behouden, is in 2024 gestart met het uitvoeren  van het Programmaplan Woningbouw. Dit plan moet bijdragen aan het versnellen van de woningbouw door het stellen van duidelijke prioriteiten. In het Programmaplan Woningbouw 2024-2027 zijn de ambities, wettelijke taken en opgaven uitgewerkt. Door landelijke ontwikkelingen en knelpunten is het lastig om de ambities vorm te geven.
Daarnaast treedt naar verwachting in 2026 de Wet versterking regie volkshuisvesting in werking. Deze wet geeft het Rijk en gemeenten meer instrumenten om de regie op de volkshuisvesting te versterken, met als doel dat er voldoende betaalbare woningen beschikbaar zijn voor mensen met lagere en middeninkomens. 
In lijn hiermee is Twenterand in 2025 gestart met het opstellen van een volkshuisvestingsprogramma. Dit programma brengt de lokale woonopgaven in beeld en beschrijft hoe hier in samenhang aan wordt gewerkt. In 2026 willen we overgaan tot uitvoering van dit programma. Onderdeel hiervan is de Bouwsteen Wonen: onderdeel Wonen en Zorg, die zich richt op het goed huisvesten van kwetsbare doelgroepen en het realiseren van passende woonvormen met ondersteuning en zorg. 
Tot slot wordt in 2026 samen met provincie en regiogemeenten gewerkt aan het vaststellen en de implementatie van een (regionale) huisvestingsverordening. 

Passender vestigingsmogelijkheden voor bedrijven
Samen met economie zoeken we verder naar een goede invulling van bestaande bedrijventerreinen en de - waar al bekende plannen zijn - de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen. 

Gemeentelijk vastgoed of het gebruik daarvan ondersteunt maatschappelijke doelen
In 2025 is een begin gemaakt met het maken van strategisch vastgoedbeleid. Het doel daarvan is om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van vastgoedsturing om de maatschappelijke doelen beter te kunnen ondersteunen. Na vaststelling kunnen we gebruik maken van meer struringsinstrumenten. Vanaf 2026 kunnen we daar gebruik van maken.